Το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων, μεταξύ άλλων, του τουρισμού και των εξορύξεων, οργανώνει το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, το οποίο υπογράφεται, πιθανότατα σήμερα, από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) Γιώργο Σταθάκη και τον αναπληρωτή Σωκράτη Φάμελλο, με τη μορφή Υπουργικής Απόφασης, η οποία στη συνέχεια θα δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Η συνολική εκτίμηση του κόστους εφαρμογής του ΠΧΠ της εν λόγω Περιφέρειας ανέρχεται σε 2.380 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2015-2020 και σε 4.087 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2021-2031 (σύνολο 6.467 εκατ.).
Με την εφαρμογή των προβλέψεων ΠΧΠ Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης το κατά κεφαλή ΑΕΠ στην Περιφέρεια θα ανέλθει, από τα 13.338 ευρώ του 2011, στα 15.632 ευρώ το 2021 και στα 22.179 ευρώ το 2031.
Ο χωρικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό στοιχείο προς την επανεκκίνηση της οικονομίας και της εργασίας και σημαντική παράμετρο για τη ασφάλεια δικαίου και άρα στην προσέλκυση επενδύσεων, με οργανωμένο τρόπο.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, το αμέσως επόμενο διάστημα ολοκληρώνεται η διαδικασία θεσμοθέτησης 10 ΠΧΠ (για όλες τις Περιφέρειες, πλην Αττικής όπου υπάρχει το ψηφισμένο με νόμο Ρυθμιστικό Σχέδιο, της Κρήτης που έχει θεσμοθετηθεί και Νοτίου Αιγαίου που εκκρεμούν οι σχετικές διαδικασίες). Ακολουθεί η εκπόνηση και θεσμοθέτηση Τοπικών Χωρικών Σχεδίων (ΤΧΣ) για το σύνολο των δήμων της χώρας, ώστε να καλυφθεί όλη η επικράτεια με νέα πολεοδομικά σχέδια. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ, ενώ παράλληλα εκπονείται σχετική μελέτη (με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο) για την επιχειρησιακή οργάνωση του εγχειρήματος με στόχο να εκδοθεί η πρώτη πρόσκληση προς δήμους για την εκπόνηση ΤΧΣ, στις αρχές του 2019.
Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ εκτιμά ότι η έκταση και το βάθος των παραπάνω πρωτοβουλιών μπορεί να συγκριθεί μόνο με την μεγάλη μεταρρυθμιστική προσπάθεια της «Επιχείρησης Πολεοδομική Ανασυγκρότηση» (1983) του Α. Τρίτση.
Βασικοί στόχοι του ΠΧΠ Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης είναι η ενίσχυση της θέσης και του ρόλου της Περιφέρειας στον διεθνή, Κοινοτικό και εθνικό χώρο, η ανάσχεση της ύφεσης, η διασφάλιση διατηρήσιμης οικονομικής ευημερίας και η συνετή και αποτελεσματική διαχείριση των πόρων.
Αναλυτικότερα, βασικά σημεία του σχεδίου ανά τομέα δραστηριότητας έχουν ως εξής:
Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές
α. Περιοχή δυτικά της Αλεξανδρούπολης έως και την παραλία Δικελλών. Μία από τις πιο βασικές παραθαλάσσιες ζώνες της Περιφέρειας με δυνατότητες ανάπτυξης κλασσικού θερινού θαλάσσιου τουρισμού. Βασικός στόχος είναι ο περιορισμός της διάσπαρτης δόμησης Β’ κατοικίας και η προώθηση ολοκληρωμένων τουριστικών παρεμβάσεων με αναπτυξιακό χαρακτήρα, μέσω οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων και ειδικών τουριστικών υποδομών. Δίδεται προτεραιότητα στην εγκατάσταση ξενοδοχειακών μονάδων υψηλών προδιαγραφών (4 και 5 αστέρων).
β. Παράκτια ζώνη από τον αρχαιολογικό χώρο της Ζώνης – Μεσημβρίας έως την παραλία και την ευρύτερη αρχαιολογική ζώνη της Μαρώνειας. Προωθείται ο χαρακτηρισμός της περιοχής ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Στο παραλιακό μέτωπο μεταξύ της παραλίας Δικέλλων και του λιμανιού του Αγίου Χαράλαμπου δίδεται κατεύθυνση πλήρους απαγόρευσης δόμησης. Στην περιοχή της παραλίας Πετρωτών διατηρείται η ζώνη αναζήτησης ΠΕΡΠΟ και δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας οργανωμένων κατασκηνώσεων. Προωθείται η δημιουργία ειδικά διαμορφωμένης διαδρομής μεταξύ της παραλίας Δικέλλων και του λιμανιού του Αγίου Χαράλαμπου.
γ. Παράκτια ζώνη από την παράλια Μαρώνειας έως το λιμάνι του Ιμέρου. Αποτελεί περιοχή με σχεδόν μηδενική υφιστάμενη τουριστική ανάπτυξη που προσφέρει δυνατότητες ανάπτυξης τουριστικών χρήσεων, καθώς και περιοχών παραθεριστικής κατοικίας. Βασική κατεύθυνση για την περιοχή είναι η ανάπτυξη των χρήσεων τουρισμού – παραθερισμού σε σχέση με τις υφιστάμενες συγκεντρώσεις, σε διακριτούς πόλους, με στόχο την αποφυγή ανάπτυξης ενός συνεχούς μετώπου και η διαφύλαξη περιοχών αγροτικής ανάπτυξης ενδιάμεσα, με στόχο την προστασία του αγροτικού τοπίου. Οι προτεινόμενες αναπτύξεις δεν επιτρέπονται νοτίως του παραλιακού άξονα προς την παραλία.
δ. Παράκτια ζώνη από τον αρχαιολογικό χώρο της Νέας Περάμου έως τις εκβολές του Στρυμόνα. Αποτελεί περιοχή ανάπτυξης τουρισμού και παραθεριστικής κατοικίας. Λόγω της μορφολογίας του εδάφους ευνοούνται στο δυτικό άκρο οι περιοχές Παραλία Κάριανης και Παραλία Οφρυνίου, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί ως χωρική ενότητα τουρισμού – παραθερισμού. Δυνατότητες ανάπτυξης έχει επίσης η περιοχή Παραλίας Μυρτόφυτου έως τα Λουτρά Ελευθερών. Προωθείται η ανάπτυξη χρήσεων τουρισμού – παραθερισμού σε σχέση με τις υφιστάμενες συγκεντρώσεις, σε διακριτούς πόλους. Για την προστασία του τοπίου, στις θέσεις όπου η παλαιά Εθνική Οδός στους πρόποδες του Συμβόλου Όρους αναπτύσσεται σε απόσταση μικρότερη των 200μ. από τον αιγιαλό, δίδεται η κατεύθυνση για περιορισμό της δόμησης στις περιοχές νότια της παλαιάς Ε.Ο. Στις περιοχές Παραλία Κάριανης και Παραλία Οφρυνίου, οργανώνεται και εξυγιαίνεται ο οικιστικός ιστός και περιορίζεται η διάσπαρτη δόμηση Β’ κατοικίας.
Στις αναπτυγμένα τουριστικά περιοχές κατατάσσεται η περιοχή δυτικά της Καβάλας, η οποία θεωρείται κορεσμένη και η προτεραιότητα δίνεται στην εξυγίανση και συνολική αναβάθμιση της. Προωθείται η βελτίωση των υποδομών του λιμένα Νέας Ηρακλείτσας για την εξυπηρέτηση σκαφών αναψυχής και η ανάπτυξη του οινοτουρισμού.
Δυνατότητα χωροθέτησης μεγάλων τουριστικών μονάδων εντοπίζεται στην περιοχή δυτικά της Αλεξανδρούπολης έως τον αρχαιολογικό χώρο της Ζώνης και στην περιαστική ζώνη στα δυτικά της Καβάλας, καθώς και σε τμήματα της Θάσου. Δυνατότητα υποδοχής μεγάλων μονάδων εκτιμάται ότι διαθέτει και η περιοχή στα παράλια του Δήμου Μαρώνειας – Σαπών στην ΠΕ Ροδόπης.
Αναφορικά με τους όρους της σημειακής χωροθέτησης τουριστικών καταλυμάτων σε εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών περιοχές, δίδονται οι εξής κατευθύνσεις:
• Αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές: αύξηση της ελάχιστης απαιτούμενης επιφάνειας γηπέδου σε 20 στρέμματα και θέσπιση μέγιστης πυκνότητας 8 και 9 κλινών/στρέμμα για ξενοδοχεία 5 και 4 αστέρων, αντιστοίχως. Υιοθέτηση της κατεύθυνσης αυτής και στην περίπτωση επέκτασης υφιστάμενου καταλύματος, πλην της περίπτωσης τυχόν συμπλήρωσης αυτού με ειδικές τουριστικές υποδομές εκτός αν αυτό αποκλείεται από ειδικές διατάξεις.
• Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές: αύξηση της ελάχιστης απαιτούμενης επιφάνειας γηπέδου σε 10 στρέμματα και θέσπιση μέγιστης πυκνότητας 8, 9 και 10 κλινών/στρέμμα για ξενοδοχεία 5, 4 και 3 αστέρων, αντιστοίχως. Υιοθέτηση της κατεύθυνσης αυτής και στην περίπτωση επέκτασης υφιστάμενου καταλύματος, πλην της περίπτωσης τυχόν συμπλήρωσης αυτού με ειδικές τουριστικές υποδομές εκτός αν αυτό αποκλείεται από ειδικές διατάξεις.
• Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ειδικού και εναλλακτικού τουρισμού: αύξηση της ελάχιστης απαιτούμενης επιφάνειας γηπέδου σε 15 στρέμματα και θέσπιση μέγιστης πυκνότητας 8, 9 και 10 κλινών/στρέμμα για ξενοδοχεία 5, 4 και 3 αστέρων, αντιστοίχως. Υιοθέτηση της κατεύθυνσης αυτής και στην περίπτωση επέκτασης υφιστάμενου καταλύματος, πλην της περίπτωσης τυχόν συμπλήρωσης αυτού με ειδικές τουριστικές υποδομές εκτός αν αυτό αποκλείεται από ειδικές διατάξεις.
Εξόρυξη υδρογονανθράκων
Για την περαιτέρω ανάπτυξη της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, υπάρχει δυνατότητα επέκτασης των γεωτρήσεων στην υφιστάμενη περιοχή εκμετάλλευσης στον κόλπο της Καβάλας, υπό την προϋπόθεση κατάρτισης Σχεδίου Αντιμετώπισης Τεχνολογικού Ατυχήματος Μεγάλης Έκτασης (ΣΑΤΑΜΕ) για το σύνολο των υφιστάμενων και των προγραμματισμένων εγκαταστάσεων (πλωτών και χερσαίων).
Για τα λατομεία μαρμάρου, προωθείται η βιώσιμη περαιτέρω ανάπτυξη των εξορυκτικών δραστηριοτήτων (ξεχωρίζουν τα λατομεία μαρμάρου στις ΠΕ Καβάλας, Θάσου, Δράμας), με τη θέσπιση οργανωμένων ζωνών αξιοποιώντας κυρίως το εργαλείο των ΠΟΑΠΔ. Μέχρι τότε, η χωροθέτησή τους εξετάζεται κατά περίπτωση, στο πλαίσιο της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Προωθείται η αξιοποίηση μέσω της ανάπτυξης ΑΠΕ του σημαντικού αιολικού δυναμικού της Περιφέρειας, καθώς και των υδατικών πόρων και των γεωθερμικών πεδίων. Όσον αφορά στην αιολική ενέργεια, αξιοποιείται η Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ 1 του ΕΠΧΣΑΑ για τις ΑΠΕ), με φέρουσα ικανότητα 538 τυπικές ανεμογεννήτριες –ενδεικτικής παραγωγικής ισχύος 1.076 MW.
Χωρικές ενότητες ανάπτυξης ενέργειας από ΑΠΕ: Η πρώτη (και σημαντικότερη από άποψη μεγέθους και δυναμικού) χωρική ενότητα συμπίπτει με την Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ) 1 του Ειδικού Πλαισίου στο ανατολικό τμήμα του ορεινού όγκου της Ροδόπης και στις ορεινές περιοχές της ΠΕ Έβρου. Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει σημαντικό τμήμα του Φαλακρού Όρους στην ΠΕ Δράμας.
Οδικό δίκτυο
Για την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού / διαπεριφερειακού οδικού δικτύου της Περιφέρειας προωθούνται η ολοκλήρωση των κάθετων αξόνων της Εγνατίας Οδού: Αρδάνιο – Καστανιές – Ορμένιο, Κομοτηνή – Νυμφαία – ελληνοβουλγαρικά σύνορα, Ξάνθη – Εχίνος – ελληνοβουλγαρικά σύνορα, ο νέος οδικός άξονας Καβάλα – Δράμα – Σέρρες (Ε61), η βελτίωση κάθετου άξονα Εγνατίας Οδού: Δράμα – Κάτω Νευροκόπι – Εξοχή – ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Για το πρωτεύον περιφερειακό οδικό δίκτυο μεταξύ άλλων προωθείται η δημιουργία περιφερειακής οδού Αλεξανδρούπολης, η σύνδεση Εγνατίας Οδού με αεροδρόμιο και λιμάνι και ολοκλήρωση της κατασκευής του δυτικού τμήματος, η βελτίωση της σύνδεσης με το αεροδρόμιο της Καβάλας και το λιμάνι της Κεραμωτής με αναβάθμιση του άξονα Πέρνης – αεροδρομίου – Κεραμωτής, η δημιουργία περιαστικού δακτυλίου Καβάλας και ανατολικής παράκαμψης Ξάνθης.
Στο σιδηροδρομικό δίκτυο προβλέπεται μεταξύ άλλων η αναβάθμιση και ηλεκτροκίνηση της σιδηροδρομικής γραμμής Αλεξανδρούπολης – Ορμενίου, που χαρακτηρίζεται ως υψηλής προτεραιότητας και η αναβάθμιση και ηλεκτροκίνηση της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής Αλεξανδρούπολης – Θεσσαλονίκης.
Στις Θαλάσσιες Μεταφορές, προωθείται κατά προτεραιότητα η ανάδειξη του νέου ρόλου των βασικών λιμένων, Αλεξανδρούπολης και Καβάλας, η βελτίωση των λιμενικών υποδομών και η διασύνδεσή τους με τα λοιπά μεταφορικά δίκτυα. Και οι δύο αναλαμβάνουν εθνικό και διεθνή προσανατολισμό ως διεθνή διαμετακομιστικά – εμπορευματικά κέντρα, κέντρα συνδυασμένων μεταφορών και διεθνείς πύλες για τον τουρισμό, με λειτουργίες εμπορευματικού και επιβατικού λιμένα, κρουαζιέρας, ιχθυόσκαλας – αλιευτικού καταφύγιου, μαρίνας σκαφών αναψυχής και έδρας ναυταθλητικών δραστηριοτήτων.