Διευκρινίσεις για το e-Μητρώο Πλοίων - Taxheaven.gr

Το περιβάλλον στο οποίο καταχωρίζονται τα πλοία αναψυχής είναι πλήρως ηλεκτρονικό και το e-Μητρώο Πλοίων διασυνδέεται ηλεκτρονικά με τα αντίστοιχα πληροφοριακά συστήματα για φορολογικούς και τελωνειακούς σκοπούς. Η δημιουργία του e- Μητρώου Πλοίων έχει στόχο την καταχώριση όλων των πλοίων σε μια βάση δεδομένων η οποία θα είναι προσβάσιμη από τους συναλλασσόμενους αλλά και από τις συναρμόδιες Υπηρεσίες, προκειμένου οι διαδικασίες που αφορούν τη λειτουργία των τουριστικών πλοίων και μικρών σκαφών, όπως η εκμετάλλευση αυτών να πραγματοποιείται σε ένα πλήρως ηλεκτρονικό περιβάλλον. Το e-Μητρώο Πλοίων διατηρεί τα καταχωρισμένα στοιχεία. Σε περίπτωση απενεργοποίησης του σκάφους τα στοιχεία παραμένουν στην εφαρμογή και διατηρούνται για λόγους ιστορικότητας και προστασίας της ατομικής ιδιοκτησίας.

Επισημαίνεται ότι για την εκμετάλλευση των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής και τουριστικών ημερόπλοιων, από την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του e-Μητρώου Πλοίων, δεν εκδίδεται σχετική άδεια αλλά απαιτείται η καταχώρισή τους σε αυτό σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο 2 του ν.4256/2014.

Με την παρούσα εγκύκλιο και στο πρώτο (Α) μέρος αυτής παρέχονται διευκρινίσεις για τις διατάξεις του άρθρου 51 του ν.4569/2018 (ΦΕΚ Α' 179/11.10.18) οι οποίες κοινοποιήθηκαν με την ΠΟΛ.1197/2018. Οι εν λόγω διατάξεις αφορούν σε τροποποιήσεις των άρθρων 2,7,11-15 του ν.4256/2014 και σχετίζονται κυρίως με το e-Μητρώο Πλοίων. Στη δεύτερη (Β) ενότητα της παρούσας εγκυκλίου γίνεται αναφορά στην ΠΟΛ.1141/2015 (ΑΔΑ: 6ΔΔΚΗ-1ΨΙ) με την οποία δόθηκαν, αρχικά, διευκρινίσεις για τις διατάξεις του ν.4256/2014, καθώς και σε λοιπές τροποποιήσεις των διατάξεων του ν.4256/2014 έως σήμερα που κρίνονται ως σημαντικές (πέραν των όσων αναφέρονται στην πρώτη ενότητα). Στην τρίτη (Γ) ενότητα της παρούσας εγκυκλίου παρέχονται διευκρινίσεις για την εφαρμογή της ΠΟΛ.1209/2018 ΚΥΑ.

Επισημαίνεται ότι όλες οι ενότητες επικεντρώνονται στην εφαρμογή του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) τόσο για τη Φορολογική όσο και την Τελωνειακή Διοίκηση.

Ειδικότερα διευκρινίζονται τα εξής:

Α. Τροποποιήσεις των διατάξεων του ν.4256/2014 με το άρθρο 51 του ν.4569/2018 - Έναρξη λειτουργίας του e-Μητρώου Πλοίων.

1. Με την παρ. 1 του άρθρου 51 του ν.4569/2018 αντικαταστάθηκε το άρθρο 2 του ν.4256/2014. Πιο αναλυτικά:

α) Με τις νέες διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν.4256/2014 καθιερώνεται το e-Μητρώο Πλοίων.

Στο e-Μητρώο Πλοίων καταχωρίζονται:

i) τα ιδιωτικά και επαγγελματικά πλοία αναψυχής υπό ελληνική σημαία,
ii) τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής σημαίας άλλου κράτους - μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) ή σημαίας κράτους εκτός της Ε.Ε., τα οποία εκναυλώνονται μεταξύ ελληνικών λιμένων, σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. α' της παρ. 3 του άρθρου 3,
iii) τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια.

Εκ των ανωτέρω και των ορισμών που περιγράφονται στο άρθρο 1 του ν.4256/2014 γίνεται σαφές ότι δεν καταχωρούνται στο e-Μητρώο Πλοίων, τα ιδιωτικά μικρά τουριστικά σκάφη έως και επτά μέτρων ανεξαρτήτως σημαίας, τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής με ξένη σημαία, τα πλοία ανεξαρτήτως μήκους ιδιωτικά ή επαγγελματικά τα οποία δεν χαρακτηρίζονται ως τουριστικά και δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν.4256/14 (π.χ. αλιευτικά).

Σημειώνεται ότι τα μικρά ιδιωτικά πλοία/σκάφη αναψυχής στα οποία γίνεται αναφορά στο ν.4256/2014 καθώς και στην ΠΟΛ.1209/2018 και τα οποία υπέχουν υποχρέωση εγγραφής στο e-Μητρώο Πλοίων, αφορούν στα ιδιωτικά πλοία αναψυχής άνω των 7 μέτρων τα οποία έχουν υποχρέωση ή δικαίωμα εγγραφής στα Βιβλία Εγγραφής Μικρών Σκαφών (αντί των αντίστοιχων νηολογίων). Ωστόσο δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση με το μικρό σκάφος, όπως ορίζεται στην περ. στ. της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν.4256/2014, ήτοι το σκάφος ολικού μήκους έως και επτά μέτρων, τα οποία όπως έχει αναφερθεί ήδη δεν έχουν υποχρέωση εγγραφής στο e-Μητρώο Πλοίων.

Τα πλοία αναψυχής και μικρά σκάφη, τα οποία είναι υπόχρεα για την πληρωμή του Τέλους Πλοίων Αναψυχής και Ημερόπλοιων (ΤΕ.Π.Α.Η.), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου δέκατου τρίτου του ν. 4211/2013 (Α' 256) και την ΠΟΛ.1210/2018, καταχωρίζονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή που εγκαθίσταται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για το σκοπό αυτό.

β) Στην παρ. 2 του άρθρου 2 του ν.4256/2014 ορίζονται τα στοιχεία που καταχωρίζονται στο e- Μητρώο Πλοίων. Τα εν λόγω στοιχεία αφορούν:
αα) τα τεχνικά χαρακτηριστικά του πλοίου που είναι απαραίτητα για την εγγραφή του και περιλαμβάνονται στις ενότητες ένα έως εννέα (1-9) της ηλεκτρονικής εφαρμογής του e-Μητρώου Πλοίων, τα οποία υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Υ.ΝΑ.Ν.Π.).
ββ) τα απαραίτητα οικονομικά στοιχεία για την απόδειξη είτε της καταβολής του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) είτε για τη μη επιβάρυνση με Φ.Π.Α., κατά την απόκτηση του τουριστικού πλοίου ή μικρού σκάφους καθώς και κάθε άλλο απαραίτητο στοιχείο αρμοδιότητας της ΑΑΔΕ, τα οποία καταχωρίζονται στην ενότητα δέκα (10) της ηλεκτρονικής εφαρμογής του e-Μητρώου Πλοίων. Η ενότητα δέκα (10) χωρίζεται σε τέσσερις υποενότητες, «10Α. Οικονομικά στοιχεία Πλοίου-Κεφάλαιο», «10Β. Οικονομικά στοιχεία Πλοίου- Φ.Π.Α./Χαρτόσημο», «10Γ. Οικονομικά Στοιχεία Πλοίου-Τελωνείο» και «10Δ. Οικονομικά Στοιχεία Πλοίου-Εισόδημα» οι οποίες συμπληρώνονται από τον χρήστη κατά λόγο αρμοδιότητας ΔΟΥ ή Τελωνείου.

γ) Με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν.4256/2014 ορίζεται ότι τα πλοία αναψυχής και μικρά σκάφη εγγράφονται στο e-Μητρώο Πλοίων, κατόπιν σχετικής αίτησης με ευθύνη του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή ή του ιδιοκτήτη. Ειδικότερα στο άρθρο 2 της ΠΟΛ.1209/2018 ορίζεται ότι ως αίτηση για καταχώριση στο e-Μητρώο Πλοίων θεωρείται η συμπλήρωση και προσωρινή αποθήκευση στην εφαρμογή του e-Μητρώο Πλοίων, των αντίστοιχων πεδίων που ορίζονται σε αυτή ως υποχρεωτικά, από το υπόχρεο για την εγγραφή του μικρού σκάφους ή τουριστικού πλοίου πρόσωπο.

Επίσης στο ίδιο άρθρο πέραν της ανωτέρω αίτησης προβλέπεται, για την ολοκλήρωση της διαδικασίας εγγραφής και την καταχώριση του πλοίου / σκάφους στο e-Mητρώο Πλοίων, η υποβολή εντύπου κατάθεσης δικαιολογητικών στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Υ.ΝΑ.Ν.Π.) στην περίπτωση του επαγγελματικού πλοίου αναψυχής ή επαγγελματικού τουριστικού ημερόπλοιου. Ειδικά δε για τα υπό ξένη σημαία επαγγελματικά πλοία αναψυχής ή επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια απαιτείται η υποβολή εντύπου κατάθεσης δικαιολογητικών τόσο στο Υ.ΝΑ.Ν.Π., όσο και στην ΑΑΔΕ.

δ) Στις παραγράφους 4 και 5 του άρθρου 2 του ν.4256/2014, ορίζονται οι προθεσμίες για την εγγραφή ή μεταβολή στο e-Μητρώο Πλοίων καθώς και τα ποσά των ηλεκτρονικών παραβόλων που καταβάλλονται ως απαραίτητη προϋπόθεση για την πραγματοποίηση της εγγραφής ή μεταβολής στο e- Μητρώο Πλοίων. Αντίστοιχα στα άρθρο 5 και 6 της ΠΟΛ. 1209/2018 ορίζεται η διαδικασία εγγραφής και μεταβολής των πλοίων/σκαφών στο e-Μητρώο Πλοίων καθώς και η διαδικασία υποβολής των σχετικών δικαιολογητικών. Ειδικότερα όσον αφορά τις προθεσμίες και τα ηλεκτρονικά παράβολα προβλέπονται τα κατωτέρω:

i. το ύψος του ηλεκτρονικού παραβόλου ανά κατηγορία πλοίου/σκάφους ορίζεται ως εξής: εβδομήντα πέντε (75) ευρώ για τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής, πεντακόσια (500) ευρώ για τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής και τα επαγγελματικά ημερόπλοια μήκους επτά (7) μέτρων και άνω, καθώς και διακόσια (200) ευρώ για τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια μήκους κάτω των επτά (7) μέτρων (τα ανωτέρω ποσά καταβάλλονται και στην περίπτωση μεταβολής ιδιωτικού πλοίου/σκάφους αναψυχής σε επαγγελματικό πλοίο αναψυχής ή επαγγελματικό τουριστικό ημερόπλοιο αντίστοιχα).

ii. Οι προθεσμίες για την υποβολή της αίτησης καταχώρισης στο e-Μητρώο Πλοίων ορίζονται ως εξής:

αα) Εξήντα (60) ημέρες για τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής υπό ελληνική σημαία από τη νηολόγησή τους ή την εγγραφή τους στα Βιβλία Εγγραφής Μικρών Σκαφών. Για τα ήδη νηολογημένα ή εγγεγραμμένα η προθεσμία, με τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 4613/2019 (Α' 78), που τροποποίησαν τις διατάξεις του ν. 4256/2014, ορίζεται σε δέκα (10) μήνες (από έξι που ήταν αρχικώς) από την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του e-Μητρώου Πλοίων, ήτοι μέχρι τις 15-9-2019. Με την παρ. 1 του άρθ. 1 της ΚΥΑ ΠΟΛ 1209/2018 ημερομηνία ολοκλήρωσης και μερικής λειτουργίας του e-Μητρώου Πλοίων ορίστηκε η 15.11.2018.

ββ) Δεκαπέντε (15) ημέρες για τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής, από τη νηολόγησή τους για τα υπό ελληνική σημαία πλοία, ή από την ημερομηνία χορήγησης της τυχόν απαλλαγής από το Φ.Π.Α. για την απόκτηση του σκάφους βάσει των ισχυουσών διατάξεων στην περίπτωση των υπό ξένη σημαία πλοίων. Για τα ήδη νηολογημένα πλοία αναψυχής που διαθέτουν επαγγελματικό χαρακτήρα, βάσει προσωρινής άδειας του ν.4256/2014 ή άδειας του ν.2743/1999 σε ισχύ η προθεσμία ορίζεται σε δέκα (10) μήνες από την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του e-Μητρώου Πλοίων, ήτοι μέχρι τις 15-9-2019 (η εν λόγω προθεσμία ορίζεται στις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 15 του ν.4256/2014 και ειδικότερα στην περ. β' της παρ. 1 και στην περ. γ' της παρ. 8, όπως τροποποιήθηκαν από το άρθρο 20 του ν. 4613/2019).

γγ) Δεκαπέντε (15) ημέρες για τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια, από τη νηολόγησή τους ή την εγγραφή τους στα Βιβλία Εγγραφής Μικρών Σκαφών για τα υπό ελληνική σημαία πλοία/σκάφη, ή από την ημερομηνία χορήγησης της τυχόν απαλλαγής από τον Φ.Π.Α. για την απόκτηση του σκάφους βάσει των ισχυουσών διατάξεων στην περίπτωση των υπό ξένη σημαία πλοίων/σκαφών. Για τα ήδη νηολογημένα ή εγγεγραμμένα πλοία/σκάφη που δραστηριοποιούνται ήδη ως ημερόπλοια η προθεσμία ορίζεται σε δέκα (10) μήνες από την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του e-Μητρώου Πλοίων (άρθρο 20 ν. 4613/2019), ήτοι ως 15-9-2019.

δδ) Η προθεσμία για την υποβολή αίτησης μεταβολής στοιχείων στο e-Μητρώο Πλοίων ορίζεται σε εξήντα (60) ημέρες από την ημερομηνία πραγματοποίησης της μεταβολής, με την επιφύλαξη ύπαρξης μικρότερης προθεσμίας από τις ισχύουσες διατάξεις.

Ειδικά στην περίπτωση καταχώρισης μεταβολής της πλοιοκτησίας επαγγελματικού πλοίου αναψυχής για το οποίο ο νέος πλοιοκτήτης αιτείται απαλλαγής από το Φ.Π.Α. σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ (κύρωση με το ν.2859/2000) πρέπει να τηρείται η προθεσμία που ορίζεται στην αριθμ. Π.8271/4879/18.12.1987 Α.Υ.Ο.

iii. Με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 2 (περιπτώσεις ε' , στ' και ζ') σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 12 και των παρ. 1.α',β',ε'και 8.γ' του άρθρου 15 του ν.4256/2014 ορίζεται ότι μετά το πέρας των κατά τα ως άνω δέκα (10) μηνών από την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του e-Μητρώου Πλοίων, εάν δεν έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα αίτηση καταχώρισης του υπόχρεου σε εγγραφή πλοίου/σκάφους (επαγγελματικού τουριστικού σκάφους αναψυχής ή επαγγελματικού τουριστικού ημερόπλοιου) ουδεμία απαλλαγή χορηγείται από τη φορολογία κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και μεταβίβασης από επαχθή αιτία, ή οποιαδήποτε φορολογική ή άλλη απαλλαγή που σχετίζεται με επαγγελματική χρήση του πλοίου, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της φορολογικής και τελωνειακής νομοθεσίας. Στις απαλλαγές αυτές συμπεριλαμβάνονται και οι χορηγούμενες απαλλαγές για σκοπούς Φ.Π.Α. για τα πλοία που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των ΠΟΛ. 1177/2018 και ΠΟΛ. 1187/2018, όπως ισχύουν.

2. Με την παρ. 4 του άρθρου 51 του ν.4569/2018 τροποποιήθηκε η παρ. 7 του άρθρου 12 του ν.4256/2014 προκειμένου να οριστεί ότι οι μεταβατικές διατάξεις για τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια, περί συνέχισης της δραστηριοποίησής τους, που ήταν σε ισχύ μέχρι την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του e-Μητρώου Πλοίων, παρατείνονται μέχρι τις 15.9.2019, ημερομηνία που συμπληρώνονται δέκα μήνες από την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του e-Μητρώου Πλοίων, ή μέχρι την ημερομηνία καταχώρισης σε αυτό εφόσον η ημερομηνία αυτή είναι μεταγενέστερη και η σχετική αίτηση εμπρόθεσμη. Με τη διάταξη αυτή τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια διατηρούν την δυνατότητα εκμετάλλευσης - δραστηριοποίησή τους από την ημερομηνία υποβολής εμπρόθεσμης αίτησης και έως την καταχώρισή τους στο e-Μητρώο Πλοίων.

3. Με την παρ. 5 του άρθρου 51 του ν.4569/2018 αντικαταστάθηκε το άρθρο 13 του ν.4256/2014, έτσι ώστε να αναπροσαρμοστούν τα πρόστιμα και οι κυρώσεις που επιβάλλονται από τις αρμόδιες Λιμενικές Αρχές στις περιπτώσεις που διαπιστώνονται παραβάσεις σε σχέση με τις διατάξεις του ν.4256/2014. Ειδικότερα σύμφωνα με τις νέες διατάξεις αυξάνεται το εύρος του προστίμου για την εκναύλωση ιδιωτικού πλοίου αναψυχής που δεν επιτρέπεται, ενώ έχουν προστεθεί κυρώσεις για την εκπρόθεσμη εγγραφή ή την υποβολή αίτησης για μεταβολή στο e-Μητρώο Πλοίων καθώς και την μη εγγραφή των ιδιωτικών πλοίων αναψυχής.

Σημειώνεται ότι η επιβολή κυρώσεων του άρθρου 13 αφορά τις παραβάσεις που διαπιστώνονται σε σχέση με την μη τήρηση των διατάξεων του ν. 4256/2014 συνεπώς δεν επηρεάζει τις κυρώσεις που προβλέπονται και επιβάλλονται από τη φορολογική ή τελωνειακή νομοθεσία. Για παράδειγμα στην περίπτωση που διαπιστώνεται εκναύλωση ιδιωτικού πλοίου αναψυχής, η Λιμενική αρχή θα επιβάλει τις κυρώσεις της παρ.1 περ. β' του άρθρου 13 και θα ενημερώνει την Φορολογική και Τελωνειακή Διοίκηση για τις δικές τους ενέργειες κατά το μέρος των αρμοδιοτήτων τους.

4. Με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 51 του ν.4569/2018 αντικαταστάθηκε η φράση πριν την υποπερίπτωση (i) της παρ. 10 του άρθρου 14 του ν.4256/2014 και διατυπώθηκε ρητώς στο κείμενο του νόμου ότι η φορολογητέα αξία της περ. α' εφαρμόζεται τόσο στην εκούσια όσο και στην αυτοδίκαιη παύση της επαγγελματικής δραστηριότητας.

Επίσης με τις διατάξεις της παρ. 7 του ίδιου άρθρου και νόμου αντικαταστάθηκε η περ. β' της παρ. 10 του άρθρου 14 του ν.4256/2014 και προστέθηκε στην υφιστάμενη διάταξη ότι η φορολογητέα αξία που διαμορφώνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. α' εφαρμόζεται και στην περίπτωση παράδοσης σύμφωνα με το άρθρο 5 του Κώδικα ΦΠΑ, εάν η φορολογητέα αξία που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα αυτού είναι μικρότερη. Συνεπώς η φορολογητέα αξία στην παράδοση πλοίου/σκάφους ορίζεται εφεξής με ειδικό τρόπο σε σχέση με το άρθρο 19 του Κώδικα ΦΠΑ, με εξαίρεση την περίπτωση πώλησης που το αντάλλαγμα («αντιπαροχή») είναι μεγαλύτερο από την αξία αυτή οπότε και θα εφαρμόζεται η φορολογητέα αξία που προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 19 του Κώδικα ΦΠΑ.

Επισημαίνεται ότι η εκούσια ή αυτοδίκαιη παύση του επαγγελματικού χαρακτήρα σύμφωνα με το ν.4256/2014, δεν συνιστά σε κάθε περίπτωση χρησιμοποίηση του αγαθού σε αφορολόγητη δραστηριότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 33 του Κώδικα ΦΠΑ. Ειδικά στην περίπτωση πώλησης πλοίου πριν την παύση εργασιών που ο αγοραστής είναι ιδιώτης, η εκούσια παύση του επαγγελματικού χαρακτήρα του πλοίου/σκάφους δεν αποτελεί χρήση σε αφορολόγητη δραστηριότητα και αυτή πρέπει να πραγματοποιείται μετά την παράδοση του πλοίου/σκάφους (έκδοση του φορολογικού στοιχείου με ΦΠΑ), ενώ για την φορολογητέα αξία θα εφαρμόζονται τα όσα ήδη έχουν αναφερθεί ανωτέρω.