Τα δύο τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε μια αδιανόητη κατάσταση στο χώρο των σκαφών αναψυχής στην Ελλάδα. Ο συνδυασμός της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης με τις συνεχείς παλινωδίες της πολιτείας έχουν προκαλέσει τεράστια αναστάτωση και οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια τον κλάδο σε οριστική καταστροφή.Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η χώρα μας είναι γνωστό ότι λόγω του γεωγραφικού της ανάγλυφου και της εκτεταμένης ακτογραμμής σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές καιρικές συνθήκες αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς στον κόσμο για θαλάσσιο τουρισμό με σκάφος αναψυχής. Τα τελευταία 10 χρόνια γνωρίσαμε μια συνεχόμενη ανάπτυξη του κλάδου με εντυπωσιακή αύξηση του στόλου και θα μπορούσαμε να πούμε μια λογική ανάπτυξη των υποδομών, στις οποίες βέβαια ακόμη υστερούμε έναντι άλλων ανταγωνιστικών χωρών.
Δειλά δειλά γύρω από το σκάφος αναπτύχθηκε μια ολόκληρη βιομηχανία από κατασκευαστές, εισαγωγείς, τεχνικούς κλπ. Η θάλασσα είναι άλλωστε βαθιά ριζωμένη στο DNA του Έλληνα (εκτός των πολιτικών μας μάλλον). Το αποτέλεσμα όλης αυτής της ανάπτυξης ήταν η συνεισφορά του θαλάσσιου τουρισμού με ποσοστό 4,5% στο ΑΕΠ της χώρας. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το σύνολο του τουρισμού συνεισφέρει με 18% περίπου στο ΑΕΠ μπορεί εύκολα να αντιληφθεί την αξία του θαλάσσιου τουρισμού στην οικονομία της χώρας μας.
Και ερχόμαστε λοιπόν στην περίφημη οικονομική κρίση. Ξαφνικά οι κυβερνώντες ανακαλύπτουν τον «σκαφάτο» ο οποίος είναι υπεύθυνος για ΟΛΑ τα δεινά της οικονομικής κρίσης και ξεκινάει ένα ανελέητο κυνηγητό από τα ΜΜΕ, το ΣΔΟΕ, την εφορία, το ΥΕΝ, τις λιμενικές αρχές κλπ, κλπ. Καθολική επίθεση επί δικαίων και αδίκων με πρωτοσέλιδα του τύπου «Θα ξετρυπώσουμε και τον τελευταίο σκαφάτο» κυκλοφορούν παντού. Λαϊκίζοντες δημοσιογράφοι συνοδευόμενοι από ανυποψίαστους συνταξιούχους αρχίζουν να κυκλοφορούν στις μαρίνες της Αττικής και να υποδεικνύουν τους υπαίτιους της οικονομικής κρίσης και της μείωσης των συντάξεων - άραγε πως πήραν άδεια να προβάλλουν τα σκάφη πλοιoκτητών οι οποίοι χρυσοπληρώνουν τις θέσεις τους στις Ιδιωτικές Μαρίνες της Αττικής;
Λίστες με ονόματα ιδιοκτητών σκαφών κυκλοφορούν στις εφημερίδες, στο Internet, στα Blogs και φυσικά στόμα με στόμα των οποίων τα σκάφη «κατασχέθηκαν» διότι είναι μαϊμού επαγγελματικά, διότι διαθέτουν ξένη σημαία, διότι το χρώμα τους δεν άρεσε στο ΣΔΟΕ κλπ. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των πρακτικών είναι να χαρακτηριστεί στα μάτια της κοινής γνώμης ο ιδιοκτήτης σκάφους ως η χειρότερη κατηγορία συμπολίτη μας υπαίτιου για όλα τα δεινά της χώρας. Πολλοί ιδιοκτήτες κατέφυγαν στη γειτονική Τουρκία η οποία με ανοιχτές αγκάλες υποδέχεται τους αγανακτισμένους και απογοητευμένους από την Ελλάδα πλοιοκτήτες στις νεοαναγερθείσες μαρίνες των παραλίων. Στα κατεχόμενα εδάφη μάλιστα στη Βόρεια Κύπρο έχουν ξεκινήσει προσφορές ελλιμενισμού ΔΩΡΕΑΝ για την προσέλκυση νέων πελατών. Το Ελληνικό Yachting αρχίζει να παραπέει και ο κλάδος να μαραζώνει.
Αξίζει να αναφερθούμε σε μερικά παραδείγματα καθημερινής τρέλας που βιώνουν οι ιδιοκτήτες σκαφών είτε αυτοί είναι επαγγελματίες είτε ιδιώτες.
Το Τμήμα Θαλάσσιου Τουρισμού της Γενικής Γραμματείας Ναυτιλιακής Πολιτικής του Υπουργείου Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, που ασχολείται με τα θέματα των επαγγελματικών σκαφών του νόμου 2743/99 αρνείται σε πολλές περιπτώσεις αν ανανεώσει τις επαγγελματικές άδειες σκαφών παρουσιάζοντας συνεχώς προσχήματα και αβάσιμες δικαιολογίες οχυρωμένο πίσω από μια αδιανόητη γραφειοκρατία.
Το ΣΔΟΕ έχει παραδώσει σημειώματα «δέσμευσης» σκαφών ζητώντας να προσκομιστούν τα έγγραφα του σκάφους στην ειδική επιτροπή η οποία ΔΕΝ έχει συσταθεί ακόμα – άραγε θα συσταθεί μετά την καλοκαιρινή σεζόν;;; Και ο απλός επαγγελματίας που διαθέτει μερικές νομικές γνώσεις αναρωτιέται τι σημαίνει δέσμευση ενός σκάφους. Είναι γνωστό ότι ο μόνος τρόπος δέσμευσης είναι η "συντηρητική κατάσχεση" η οποία φυσικά επιβάλλεται με δικαστική απόφαση. Στην περίπτωση των σκαφών όμως εξ’ όσων γνωρίζουμε δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Με ποια δικαιοδοσία λοιπόν το ΣΔΟΕ δεσμεύει σκάφη;
Ένα άλλο μέγα θέμα που έχει προκύψει είναι αυτό του Ελληνικού Νηογνώμονα. Τα σκάφη για να αποκτήσουν το δικαίωμα εκτέλεσης πλόων είναι υποχρεωμένα να φέρουν το γνωστό ΠΓΕ – Πρωτόκολλο Γενικής Επιθεώρησης. Αυτό το έγγραφο εκδίδεται από τους θεσμοθετημένους νηογνώμονες των διαφόρων χωρών. Στην Ελλάδα λοιπόν υπάρχει ο Ελληνικός Νηογνώμονας ο οποίος επιθεωρεί και τα σκάφη αναψυχής αλλά και τα πλοία της Ελληνικής Ναυτιλίας. Σύμφωνα λοιπόν με πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ο «Ελληνικός Νηογνώμων Α.Ε.» τέθηκε εκτός της διαδικασίας έκδοσης πιστοποιητικών για τα υπό ελληνική σημαία πλοία, γεγονός το οποίο προκάλεσε αναταραχή στον κόσμο της θάλασσας, τόσο μεταξύ επαγγελματιών της ποντοπόρου ναυτιλίας και ακτοπλοΐας, όσο και μεταξύ των ιδιοκτητών σκαφών αναψυχής. Οι επαγγελματίες λοιπόν κυρίως που πρέπει να διαθέτουν ΠΓΕ στην αρχή της σαιζόν διότι δεν μπορούν φυσικά να βγάλουν τα σκάφη τους στο καρνάγιο μέσα στο καλοκαίρι που δουλεύουν απευθύνθηκαν σε νηογνώμονες άλλων χωρών όπως για παράδειγμα το Lloyds. To Lloyds λοιπόν και πιθανώς και άλλοι έχουν δικές τους προδιαγραφές για την έκδοση των πρωτοκόλλων με αποτέλεσμα πολλά σκάφη να μην κρίνονται «αξιόπλοα» ενώ διαθέτουν ΠΓΕ με λήξη σε δυο ή και τρία χρόνια όχι γιατί έχουν κάποιο πρόβλημα αλλά απλά διότι ο νέος νηογνώμονας εκδίδει ΠΓΕ σε σκάφη έως 15 ετών και όχι ξύλινα. Άραγε τι πρέπει να κάνει ο επαγγελματίας που διαθέτει ένα καλοσυντηρημένο ξύλινο σκάφος 16 ετών. Τι θα γίνει με τα ναύλα για τα οποία έχει εισπράξει προκαταβολή για την επερχόμενη σεζόν? Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι ο εν λόγω επαγγελματίας οδηγείται στην οικονομική καταστροφή.
Πρόσφατα επιβλήθηκε φόρος πολυτελείας στα σκάφη άνω των 7 μέτρων. Σε συνδυασμό με τα τεκμήρια, την ειδική εισφορά και τους κάθε λογής φόρους που έχουν επιβληθεί στο σκάφος η ιδιοκτησία πλέον φαντάζει αδύνατη. Το αποτέλεσμα είναι να πληγούν ανεπανόρθωτα οι δεκάδες μικρές παραγωγικές μονάδες που υπάρχουν στη χώρα μας, να μείνουν άνεργοι εκατοντάδες εργαζόμενοι στον κλάδο και φυσικά να γεμίσουν τα Τουρκικά παράλια με Ελληνικά σκάφη.
Σε αντίθεση λοιπόν με την «Ελληνική πραγματικότητα» αλλού προοδεύουν και αναπτύσσονται. Στην έκθεση του Düsseldorf της Γερμανίας παρατηρήθηκε αύξηση κατά 4,5% στην προσέλευση επισκεπτών από πέρσι – σε απόλυτο νούμερο προσήλθαν 10.500 περισσότεροι επισκέπτες από το 2010 με εμφανή τα σημάδια της ανάκαμψης στον κλάδο.
Το Υπουργείο Τουρισμού της Τουρκίας έχει καταστρώσει ένα Master Plan για την ανάπτυξη του Yachting με επέκταση των χώρων ελλιμενισμού στις μαρίνες της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης και της Αττάλειας για την υποδοχή Mega Yachts αλλά και την βελτίωση των υπαρχουσών υποδομών για την καλύτερη υποδοχή σκαφών όλων των μεγεθών – μήπως γνωρίζουν κάτι που δεν γνωρίζουμε εμείς;
Μήπως λοιπόν είναι ώρα να αφυπνιστούμε όλοι οι εμπλεκόμενοι και να αγωνιστούμε πραγματικά για τον κλάδο μας ο οποίος οδεύει προς εξαφάνιση; Ιδέες υπάρχουν. Παραθέτουμε μερικές από τις προτάσεις μας
1. Ενεργοποίηση του θεσμού της Εταιρίας Ιδιωτικών Πλοίων Αναψυχής όπως αυτός θεσπίστηκε τον Αύγουστο του 2009 με τον νόμο 3790 (τεύχος πρώτο, αριθμ. Φύλλου 143) ή έστω με τροποποιήσεις.
2. Παροχή ουσιαστικών κινήτρων για τον αποχαρακτηρισμό των επαγγελματικών σκαφών π.χ. μειωμένος ΦΠΑ στα επίπεδα του Ιταλικού ή του Μαλτέζικου Leasing, εύκολος και γρήγορος αποχαρακτηρισμός ενός επαγγελματικού σκάφους στα πρότυπα της περαίωσης, υπολογισμός του ΦΠΑ στην πραγματική εμπορική αξία του σκάφους.
3. Θέσπιση Ελληνικού Leasing για την αγορά σκάφους αναψυχής.
4. Θέσπιση «Τελών Κυκλοφορίας» στα πρότυπα των τελών κυκλοφορίας των ΙΧ και κατάργηση κάθε άλλου φόρου όπως ειδικός φόρος, έκτακτη εισφορά κλπ.
5. Κατάργηση της επιβολής ειδικού φόρου σε αλλοδαπούς ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής που επιθυμούν να επισκεφθούν τη χώρα μας για περισσότερο από σαράντα (40) ημέρες.
6. Περίοδος χάριτος για τον αποχαρακτηρισμό των επαγγελματικών σκαφών αναψυχής με στόχο την ήπια προσαρμογή του κλάδου.
7. Επαναδραστηριοποίηση του Ελληνικού Νηογνώμονα.
8. Κίνητρα μέσω των αναπτυξιακών νόμων για τη Νηολόγηση και λειτουργία Επαγγελματικών Σκαφών Αναψυχής με έμφαση στην εγχώρια ναυπηγική τέχνη (παραδοσιακά σκαριά κλπ).
Κλείνοντας θα θέλαμε να εκφράσουμε την πεποίθηση ότι η χώρα μας έχει και τις δυνατότητες και το ανθρώπινο δυναμικό για να γίνει ο ηγέτης στον θαλάσσιο τουρισμό. Υπάρχει και η κατάλληλη εμπειρία και τεχνογνωσία αλλά και η θέληση των καλών επαγγελματιών να στηρίξουν αυτό το όραμα. Πρέπει επιτέλους η πολιτεία να εγκαταλείψει τους πειραματισμούς και να στηρίξει τον κλάδο γιατί πραγματικά μπορεί να προσφέρει πολλά σε μια στιγμή που η χώρα το έχει απόλυτη ανάγκη. Οι ανταγωνιστές τρέχουν με ταχύτητα φωτός και σύντομα θα είναι αδύνατη η διεκδίκηση του μεριδίου που μας αναλογεί από την πίττα του θαλάσσιου τουρισμού. Το Ελληνικό Yachting εκπέμπει κραυγές αγωνίας... Ας ανοίξουν τα αυτιά τους οι αρμόδιοι και να αναλάβουν δράση άμεσα πριν είναι πολύ αργά...
Θρασύβουλος Κανάρης
Διευθύνων Σύμβουλος All4yachting.com
Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.