Στο ερώτημα «τι κάνει έναν πολυεκατομμυριούχο ή έναν δισεκατομμυριούχο να δώσει 100 εκατομμύρια και να αγοράσει ένα σούπερ σκάφος» η απάντηση έχει πέντε γράμματα: κ-ύ-ρ-ο-ς. Το κύρος του πλούσιου που δεν είναι διάσημος, στον κύκλο των ομοίων του, είναι μετρήσιμο σε μέτρα, σχεδιασμό, πολυτέλεια και κόστος συντήρησης.
Να αράξει ο μεγιστάνας το σκάφος του δίπλα στο σκάφος του ανταγωνιστή του και το δικό του το κατάρτι να είναι πιο ψηλό, το μήκος μεγαλύτερο, το πλήρωμα πιο καλά ενημερωμένο – με τις σωστές «άκρες» για την καλύτερη εξυπηρέτηση και την πιο προνομιακή θέση στη μαρίνα.
Φυσικά η μαρίνα θα είναι η πολυτελέστερη, η πιο κοσμική, εκείνη που μαζεύει τους περισσότερους δισεκατομμυριούχους με τα σούπερ σκάφη. Επίσης απαραιτήτως θα πρέπει να διαθέτει προορισμούς κατανάλωσης χρήματος. Κυριλέ μπαρ και εστιατόρια. Μπουτίκ πανάκριβες. Η δουλειά έχει νόημα να γίνεται ολοκληρωμένα. Ο,τι ξοδεύεται στις μαρίνες γίνεται αυτοστιγμεί γνωστό στους ανταγωνιστές γιγα-σκαφάτους. Και για λόγους αξιοπρέπειας εκείνοι ή τα παιδιά τους πρέπει να ξοδέψουν περισσότερα.
Το θέμα των παιδιών σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κρίσιμο. Τα παιδιά και ο τρόπος ζωής τους (δηλαδή το τι καταναλώνουν) είναι η προέκταση κύρους του μεγιστάνα πατέρα. Τα ενήλικα παιδιά είναι εκείνα που πρέπει να κάνουν τον σαματά. Μέσα στο σκάφος θα πιούν σαμπάνια Veuve Clicquot των 30 ευρώ «από αυτές που έχει ο μπαμπάς». Εξω από το σκάφος, στο μπαρ που θα διασκεδάσουν θα παραγγείλουν Dom Perignon των 5.000-10.000 ευρώ. Ετσι εξηγούνται οι λογαριασμοί στο Nammos της Μυκόνου…
«Το μεγάλο πολυτελές σκάφος είναι μια ειδική κατηγορία αποκτήματος για τον πάρα πολύ πλούσιο» λένε οι μπρόκερ σκαφών, δηλαδή οι μεσίτες σκαφών. «Σε αντίθεση με το ιδιωτικό αεροπλάνο, δεν ταξιδεύεις εύκολα με το μεγάλο σκάφος. Σε αντίθεση με το σπίτι ή τα έργα τέχνης χάνει γρήγορα την αξία του το πανάκριβο γιοτ. Το σκάφος όμως δίνει τη δυνατότητα της μη αμφισβητήσιμης προβολής μεγάλου πλούτου».
Το μεγαλύτερο σκάφος που ναυπηγήθηκε φέτος, έχει μήκος 143 μέτρα ονομάζεται «Sailing Yacht A». Ανήκει στον ρώσο μεγιστάνα του άνθρακα και των λιπασμάτων Αντρέι Μελνιτσένκο και κόστισε 385 εκατομμύρια ευρώ.
Το προηγούμενο σκάφος του ιδίου, σχεδιασμένο από τον Φιλίπ Σταρκ διατίθεται αυτόν τον καιρό προς πώληση στο Λονδίνο. Εκείνο ονομάζεται «Motor Yacht A», έχει μήκος 119 μέτρα και αυτή τη στιγμή είναι αραγμένο σε περίοπτο σημείο του Τάμεση – προφανώς για λόγους… εμπορικούς.
Το μεγαλύτερο πάντως σκάφος στον κόσμο ονομάζεται «Azzam», έχει μήκος 180 μέτρα και φημολογείται ότι ανήκει στον εμίρη του Αμπού Ντάμπι. Γι’ αυτό το σκάφος δεν ξέρουμε πολλά, πέρα από το ότι η διακόσμησή του είναι σε στιλ γαλλικό empire (αυτοκρατορικό).
Το δεύτερο μεγαλύτερο γιοτ στον κόσμο ανήκει στον ρώσο μεγιστάνα Ρομάν Αμπράμοβιτς, και έχει μήκος 162,5 μέτρα. Ονομάζεται «Eclipse» και το βλέπουμε συχνά στην Ελλάδα – η Σκιάθος είναι ένα νησί που του αρέσει. Το σκάφος αυτό έχει πολλά ατού: πισίνα με ρυθμιζόμενο βάθος ώστε να μετατρέπεται και σε πίστα χορού, εξωτερικό τζάκι, υποβρύχιο αναψυχής. Επίσης το γιγαντιαίο σκάφος είναι τεθωρακισμένο, έχει αλεξίσφαιρα τζάμια, αντιπυραυλικό σύστημα, ελικοδρόμιο και ηλεκτρονικό σύστημα προστασίας από τους παπαράτσι, που μπλοκάρει τις ψηφιακές μηχανές.
Πότε ένα γιοτ είναι σούπερ-γιοτ
Το σούπερ-γιοτ επιβάλλεται να έχει μήκος μεγαλύτερο από 24 μέτρα και για την πλεύση του απαιτείται ειδικό πλήρωμα. Για τη δε συντήρησή του καταβάλλεται κάθε χρόνο ποσό ίσο με το 10% της αξίας του σκάφους όταν αυτό αγοράστηκε. Και σύμφωνα με τους μπρόκερ σκαφών, το σκάφος δεν αρκεί απλώς να κατέχεται από τον ιδιοκτήτη του, πρέπει και να προβάλλεται στο σωστό μέρος και με τον κατάλληλο τρόπο. Τα σωστά μέρη είναι τα κοσμικά και high class, όπως π.χ. η Κυανή ακτή με τις μαρίνες στο Σεν Τροπέ, στη Νίκαια, στην Αντίμπ, στις Κάννες και στο Μονακό. Το Μονακό είναι το λιμάνι με το μεγαλύτερο πρεστίζ στη Μεσόγειο.
Οι σούπερ-σκαφτάτοι μεταξύ τους γνωρίζονται. Μπορεί να ανέβει ο ένας στο σκάφος του άλλου ακάλεστος, και πάντα όσο πιο απλά ντυμένος γίνεται ‒ όσο πιο πλούσιος είναι ο σκαφάτος τόσο πιο basic είναι τα ρούχα που φοράει. Επίσης όλοι, προτού ξεχυθούν στις θάλασσες έχουν κάνει αρκετά σολάριουμ. Ο σούπερ-σκαφάτος πρέπει να φαίνεται πάντα μαυρισμένος.
Αυτούς τους κώδικες beauté και ενδυμασίας τους ξέρουν και τους αναγνωρίζουν τα κορίτσια της μαρίνας. Δεν μιλάμε ακριβώς για πόρνες. Πρόκειται για συνοδούς πολυτελείας, καλοντυμένες και εντυπωσιακές (μοντέλα κτλ.) οι οποίες τους θερινούς μήνες κυκλοφορούν από μαρίνα σε μαρίνα για να πετύχουν τον σωστό σκαφάτο. Το ζητούμενο είναι μια πρόσκληση «για ποτό» στο σκάφος και ό,τι ήθελε προκύψει. Αν το πράγμα πάει καλά, τα κορίτσια της μαρίνας μένουν αρκετές μέρες στο πλεούμενο. Κι όταν ο ιδιοκτήτης θέλει να τις ξεφορτωθεί… σαλπάρει. Τα σκάφη μπορούν βάσει νόμου να μεταφέρουν από λιμάνι σε λιμάνι μέχρι 12 επιβάτες εκτός αν έχεις ειδική άδεια για μεγάλο σκάφος. Οποιος περισσεύει, λοιπόν, πριν από τον απόπλου ενημερώνεται από το πλήρωμα, μαζεύει τα μπογαλάκια του και αποβιβάζεται απογοητευμένος. Το αφεντικό στο μεταξύ έχει πάει για ύπνο.
Οσο για το πλήρωμα, δεν αντιμετωπίζεται από τους ιδιοκτήτες σαν υπηρετικό προσωπικό, όπως θα περίμενε κανείς. Αντιθέτως το πλήρωμα (όπως και τα ενήλικα παιδιά όταν βγαίνουν στη μαρίνα) λειτουργεί σαν μέσο προβολής πλούτου για τον καραβοκύρη.
Για παράδειγμα, στο Γκραν Πρι του Μονακό δεν εξυπακούεται ότι το μεγαλύτερο γιοτ του πιο «δυνατού» μεγιστάνα θα εξασφαλίσει την καλύτερη θέση στην πρώτη σειρά ώστε οι επιβάτες να παρακολουθούν τον αγώνα από προνομιακή θέση. «Την πρώτη σειρά μπορεί να την εξασφαλίσει μόνο ο καπετάνιος», λένε οι μπρόκερ. «Ο γαλλομαθής καπετάνιος, ο έμπειρος, με τις σωστές γνωριμίες. Αυτός πληρώνεται αδρά και προσδίδει έξτρα κύρος στο σκάφος. Ο καπετάνιος είναι η αντανάκλαση του ιδιοκτήτη στο λιμάνι».
Ο καπετάνιος συχνά είναι… γυναίκα. Επίσης το πλήρωμα εντός του σκάφους είναι συνήθως όλες γυναίκες. Αλλά πάντοτε κάτω των 40 ετών. Όταν πλησιάζουν τα 40 απολύονται και προσλαμβάνονται άλλες νεότερες. Στα καταστρώματα και στις εξωτερικές δουλειές το πλήρωμα είναι άνδρες.
Πώς αγοράζεις ένα σούπερ-γιοτ
Οι περισσότεροι κροίσοι αγοράζουν σκάφη μεταχειρισμένα από τους μπρόκερ και μετά τα επισκευάζουν και τα εξοπλίζουν-διακοσμούν αναλόγως με τα γούστα τους.
Παγκοσμίως τα γιοτ που ξεπερνούν τα 30 μέτρα είναι 4.476 σύμφωνα με τη μεγαλύτερη εταιρεία-μεσάζοντα για πώληση, αγορά ή χτίσιμο σκάφους, την Camper & Nicholsons, η οποία εδρεύει στη Βρετανία. Το 2015, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, πουλήθηκαν 268 σούπερ-σκάφη μέσω των μπρόκερ , με συνολικό κόστος 2,42 δις ευρώ. Ο πιο εύκολος και γρήγορος τρόπος να αγοράσεις σκάφος, αν είσαι πάρα πολύ πλούσιος, είναι μέσω μπρόκερ. Αλλιώς πας ναυπηγείο. Από εκεί θα αγοράσεις το σκάφος που είναι σχεδιασμένο βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών και θα επιλέξεις μόνο τον εξοπλισμό και την επίπλωση. Αν πας να αλλάξεις οτιδήποτε άλλο (από αυτά που έχουν σχεδιάσει οι ναυπηγοί και αρχιτέκτονες σκαφών), να ξέρεις ότι θα καθυστερήσεις πολύ (χρόνια!) να παραλάβεις το πλεούμενο.
Ποιοι όμως είναι οι πάρα πολλοί πλούσιοι, που έχουν τα πάρα πολύ μεγάλα σκάφη – άνω των 100 μέτρων μήκος; Τα λεγόμενα «γίγα-γιοτ»; Ευρωπαίοι ολιγάρχες και βασιλικοί γόνοι από τον Περσικό Κόλπο. Η δε ολοένα αυξανόμενη αγορά τέτοιων σκαφών οφείλεται, βεβαίως, στη συγκέντρωση περισσότερου πλούτου σε λίγους ανθρώπους. Σύμφωνα με στοιχεία του ομίλου τραπεζικών εταιρειών Credit Suisse οι πλούσιοι με περιουσία άνω των 100 εκατομμυρίων αυξήθηκαν από 30 χιλιάδες σε 44,9 χιλιάδες κατά την πενταετία 2010-2015. Οι δε πλούσιοι με περιουσία άνω των 500 εκατομμυρίων, αυξήθηκαν από 2,8 χιλιάδες σε 4,5 χιλιάδες την ίδια πενταετία.
Το savoir vivre στο σούπερ-γιοτ
«Ο πελάτης που πριν από 15 χρόνια θα ήταν ικανοποιημένος με ένα σκάφος 40 μέτρα (τότε αυτό θα ήταν από τα μεγαλύτερα στη μαρίνα), σήμερα θα περιβάλλεται από δεκάδες σκάφη των 60-70 μέτρων. Αυτό τον κάνει να θέλει να πάει σε μεγαλύτερο. Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος σε αυτή την κατηγορία πελατών», λένε οι έμπειροι μπρόκερ της Camper & Nicholsons. «Εάν ένας στην παρέα αναφέρει ότι παράγγειλε σκάφος 80 μέτρων, τότε ο άλλος θα μας τηλεφωνήσει και θα πει ότι θέλει 85 μέτρα. Με αυτόν τον τρόπο κινείται η συγκεκριμένη αγορά. We love that!».
Οσον αφορά το ντιζάιν, σε σκάφη άνω των 60 μέτρων, αυτό μοιάζει πολύ με εκείνο των πολυτελών σπιτιών: πισίνες υπερχείλισης, ελικοδρόμια, σινεμά κτλ. Σε πολλές περιπτώσεις βέβαια, ειδικά στη Γαλλική Ριβιέρα, υπάρχουν και πολυτελή σπίτια σε μικρή απόσταση από τη μαρίνα (το πολύ 20 λεπτά με αυτοκίνητο) και φυσικά ο ιδιοκτήτης φτάνει εκεί όπου βρίσκονται το σπίτι και το σκάφος με αεροπλάνο και διαλέγει πού θα μείνει. Πάντοτε υπάρχει ενδοεπικοινωνία μεταξύ του υπηρετικού προσωπικού του σπιτιού και του σκάφους. Οι μεν ειδοποιούν τους δε για τις ορέξεις των ιδιοκτητών, έτσι ώστε οι τελευταίοι όπου κι αν διαμείνουν τελικά (σπίτι ή σκάφος) να τα βρουν όλα έτοιμα.
Στις νεότερες ηλικίες πολυεκατομμυριούχων και δισεκατομμυριούχων, κάτω των 40 ετών, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από τον κλάδο της βιοτεχνολογίας και των τηλεπικοινωνιών, υπάρχει η τάση της περιπέτειας. Αυτοί αντί για τη Μεσόγειο πλέουν στην Αρκτική και γι’ αυτόν τον λόγο ζητούν ειδικό εξοπλισμό στα σκάφη, που να σπάει τους πάγους…
Τα 5 κορυφαία σούπερ-γιοτ στον κόσμο
1.Azzam
Χτίστηκε: 2013
Ιδιοκτήτης: μάλλον ο Σεΐχης Χαλίφα μπιν Ζαγιέν Αλ Νιχιάν, δηλαδή ο Εμίρης του Αμπου Ντάμπι και πρόεδρος των Αραβικών Εμιράτων
Κόστος:υπολογίζεται σε 358 εκ. ευρώ
Μήκος: 180 μέτρα
Ειδικά χαρακτηριστικά:διακόσμηση σε γαλλικό αυτοκρατορικό στιλ
2.Eclipse
Χτίστηκε: 2010
Ιδιοκτήτης: Ρόμαν Αμπράμοβιτς
Κόστος:445 εκ. ευρώ
Μήκος: 162,5 μέτρα
Πλήρωμα: 70 άτομα
Ειδικά χαρακτηριστικά:Υποβρύχιο σκάφος αναψυχής χωρητικότητας 3 ατόμων. Δύο πισίνες εκ των οποίων η μία μετατρέπεται και σε πίστα χορού καθώς ο πυθμένας της είναι ρυθμιζόμενος και ανεβοκατεβαίνει. Αντιπυραυλικό σύστημα. Ηλεκτρονικό μηχανισμό προστασίας από τους παπαράτσι, που μπλοκάρει τις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές.
3.Dubai
Χτίστηκε: 2006
Ιδιοκτήτης: Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ αλ Μακτούμ, άλλως ο Εμίρης του Ντουμπάι και πρωθυπουργός των Αραβικών Εμιράτων
Κόστος: 358 εκ. ευρώ
Μήκος:162 μέτρα
Πλήρωμα:88 άτομα
Ειδικά χαρακτηριστικά:Περιστρεφόμενη σκάλα με γυάλινα σκαλοπάτια που αλλάζουν χρώματα. Πισίνα με μωσαϊκό. Ελικοδρόμιο για ελικόπτερο τύπου Blackhawk.
4.Dilbar
Χτίστηκε: 2016
Ιδιοκτήτης: Αλισερ Ουσμάνοφ, ρώσσος δισεκατομμυριούχος και ένας εκ των βασικών μετόχων της βρετανικής ποδοσφαιρικής ομάδας Arsenal
Κόστος:405 εκ. ευρώ (περίπου)
Μήκος: 156 μέτρα
Ειδικά χαρακτηριστικά:Χώροι διαμονής και αναψυχής 3,8 χιλιάδες τ.μ. και δύο ελικοδρόμια
5.Al Said
Χτίστηκε: 2008
Ιδιοκτήτης: Σουλτάνος Καμπούς μπιν Σαΐντ Αλ Σαΐντ του Ομάν
Κόστος:άγνωστο
Μήκος:156 μέτρα
Πλήρωμα:154 άτομα
Ειδικά χαρακτηριστικά:συναυλιακός χώρος για 50μελή ορχήστρα, ελικοδρόμιο και σινεμά.
Ετήσιο κόστος συντήρησης
Το ετήσιο κόστος λειτουργίας ενός σκάφους ανέρχεται στο 10% της τιμής αγοράς του σκάφους από το ναυπηγείο.
Κόστος καυσίμων: Σύμφωνα με την φημισμένη λονδρέζικη ασφαλιστική εταιρεία Towergate ένα σκάφος 70 μέτρων καίει την ώρα 500 λίτρα βενζίνη. Κατά μέσο όρο δηλαδή το ετήσιο κόστος καυσίμων είναι γύρω στις 360.000 ευρώ. Κόστος μαρίνας: 315.000 ευρώ. Ασφάλιση: 215.000 ευρώ. Συντήρηση και επισκευές: 1 εκ. ευρώ ετησίως.
Απολαβές πληρώματος
Το πλήρωμα αναλόγως το μέγεθος του σκάφους μπορεί και να είναι μεγαλύτερο από 100 άτομα. Οι μισθοί ενός τέτοιου πληρώματος φτάνουν τα 1,3 εκ. ευρώ ετησίως.
Καπετάνιος: 9.000-12.000 ευρώ τον μήνα για σούπερ-γιοτ μήκους 40 μέτρων. Για γίγα-γιοτ που ξεπερνούν τα 70 μέτρα αντιστοίχως ο μισθός του καπετάνιου ξεπερνά τα 15.000 ευρώ τον μήνα. Νέος ναύτης και νέος θαλαμηπόλος: από 2.000-2.500 ο καθένας τον μήνα.