Η «Οδύσσεια» του Αλιευτικού Καταφυγίου Βραχατίου - Κορινθία

Την τελευταία εβδομάδα της πρόσφατης προεκλογικής περιόδου η υπόθεση Φλαμπουράρη και του Αλιευτικού Καταφυγίου Βραχατίου ήταν στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Αμέσως μετά τις εκλογές, ωστόσο, η υπόθεση ξεχάστηκε γεγονός που λέει πολλά για την σκοπιμότητα της ανάδειξής της και την ένταση των δημοσιευμάτων.

Ωστόσο, αν για τα κεντρικά Μέσα Ενημέρωσης ζητούμενο ήταν η μικροπολιτική, για τα τοπικά Μέσα ζητούμενο ήταν η ουσία: τι συμβαίνει με το Αλιευτικό Καταφύγιο του Βραχατίου;

Η εφημερίδα «Γνώμη Πολιτών» της Βόχας έψαξε το θέμα και δημοσίευσε στο τελευταίο της φύλλο όλο το στόρι, το οποίο σήμερα αναδημοσιεύουμε και στον Πολίτη καθώς έχει μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ αποκαλύπτει και πολλά για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα μεγάλα έργα οι πολιτικοί παράγοντες.

Η «οδύσσεια» του Αλιευτικού Καταφυγίου Βραχατίου (ΑΚΒ) ξεκινάει αρκετά χρόνια πίσω -περί το 1999. Διακαής πόθος των κατοίκων της περιοχής ήταν να φτιαχτεί μια τουριστική μαρίνα στο λιμένα Βραχατίου. Προσδοκούσαν έτσι στην τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής με τον ελλιμενισμό τουριστικών σκαφών, γιωτ ή ιστιοφόρων που θα μετέφεραν τουρίστες από την Ελλάδα και το εξωτερικό στην περιοχή της Βόχας.

Η προμελέτη, η οποία σύμφωνα με τις πληροφορίες μας είχε εγκριθεί, περιελάμβανε εκτεταμένα έργα στη θαλάσσια και χερσαία ζώνη του λιμένος τα οποία θα άλλαζαν την όψη του Βραχατίου και θα έδιναν στο λιμάνι του ένα τόνο κοσμοπολίτικο, θα άνοιγαν πραγματικά το δρόμο για την τουριστική του ανάπτυξη.

Τελικώς, μέσα από διαδικασίες και για λόγους που δεν ανήκουν στην ανάλυση του παρόντος άρθρου, το έργο ματαιώθηκε και άλλαξε προσανατολισμό: Αντί για μια τουριστική μαρίνα στη θέση της θα κατασκευαζόταν αλιευτικό καταφύγιο. Τον Μάιο του 2010, με την αρ. πρωτ. 597/04.05.2010 Απόφασης Ένταξης της Πράξης «ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΒΡΑΧΑΤΙΟΥ», το έργο εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «ΑΛΙΕΙΑΣ 2007-2013».

Το Λιμενικό Ταμείο Κορινθίας, τότε, στην έκθεση σκοπιμότητας για την κατασκευή του αλιευτικού καταφυγίου αναφέρει: «Η σκοπιμότητα κατασκευής των προτεινόμενων λιμενικών έργων στο Βραχάτι προκύπτει από την ανάγκη βελτίωσης της λιμενική υποδομής για την εξυπηρέτηση των υπαρχόντων αλιευτικών σκαφών της ευρύτερης περιοχής και ορισμένων νέων σκαφών.

Τα κρηπιδώματα αναμένεται να φιλοξενήσουν 230 περίπου αλιευτικά σκάφη. Τα σκάφη θα είναι: βάρκες, ερασιτεχνικά αλιευτικά και επαγγελματικά μηχανοκίνητα αλιευτικά σκάφη. Η δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου στο Βραχάτι ικανοποιεί τους αλιευτικούς στόχους τόσο του Λιμενικού Ταμείου Κορινθίας όσο και του Δήμου Βόχας, του νομού Κορινθίας και της χώρας γενικότερα. Ο χαρακτήρας του είναι αλιευτικός».

Επιχειρησιακό πρόγραμμα Βέλου-Βόχας

Το 2011 ο νεοσύστατος δήμος Βέλου-Βόχας υποχρεούται να καταθέσει επιχειρησιακό σχέδιο για την τριετία 2012-2014. Φυσικά σ’ αυτό συμπεριλαμβάνεται και το ΑΚΒ, υπό μορφή φυσικά έκθεσης ιδεών. Στο επιχειρησιακό σχέδιο, λοιπόν, αναφέρεται:

«Λόγω κατασκευαστικής αστοχίας το λιμάνι δεν μπορεί να προσφέρει στους ντόπιους αλιείς και στα σκάφη αναψυχής όλες τις υπηρεσίες που θα έπρεπε να προσφέρει. Γι’ αυτό προτείνονται από την εγκεκριμένη μελέτη του Λιμενικού Ταμείου (σ.σ. Κορινθίας), έργα βελτίωσης και επέκτασης της ήδη υπάρχουσας λιμενικής υποδομής.

Η κατασκευή των προτεινόμενων λιμενικών έργων στο Βραχάτι, θα έχει ως αποτέλεσμα την τόνωση της τουριστικής κίνησης και του θαλάσσιου τουρισμού στο δήμο καθώς και την ενίσχυση της αλιευτικής υποδομής». Όπως παρατηρούμε ο συντάκτης συνεχίζει σκοπίμως να συγχέει τον αλιευτικό χαρακτήρα του λιμένα με το τουριστικό προϊόν και την τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.

Αυτό είναι ίσως το δέλεαρ στην τοπική κοινωνία, ώστε να ανεχτεί το κόστος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και της όχλησης των έργων που πρέπει να γίνουν για τη βελτίωση του λιμένος. Όμως, πολύ σύντομα αυτό το δέλεαρ θα αποτελέσει ένα ισχυρό κίνητρο για τοπικούς «παραγοντίσκους», να ψηφοθηρίσουν πάνω στο διακαή πόθο των κατοίκων της Βόχας να δουν το λιμάνι τους να μεταμορφώνεται και να «ανθίζει» στην ευρύτερη περιοχή του Κορινθιακού. Και κάπου εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Οι μελέτες και ο δισταγμός της κεντρικής διοίκησης

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου από τις αρχές περίπου του 2012 παίρνει τα ηνία και αναλαμβάνει να φέρει σε πέρας το δύσκολο αυτό έργο. Τον Οκτώβριο του 2011 ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, τότε υπουργός Ανάπτυξης, υπογράφει απόφαση σύμφωνα με την οποία ορίζεται δικαιούχος η Περιφέρεια Πελοποννήσου με προϋπολογισμό 2.600.000 ευρώ περίπου.

Εκεί αναφέρονται συνοπτικά οι εργασίες που πρέπει να πραγματοποιηθούν και ορίζονται ως χρονική διάρκεια υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου οι 50 μήνες! Κατόπιν ανατίθενται μελέτες τις οποίες επιβλέπει η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του Νομού Κορινθίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι για τη σύνταξη των μελετών, όπως αναφέρει το έγγραφο του Υπουργείου, πρέπει «να γίνουν δυο θαλάσσιες ερευνητικές γεωτρήσεις βάθους 15 µ η καθεµία, καθώς και οι αναγκαίες εργαστηριακές δοκιµές».

Δύο μελέτες ανατίθενται μέσα στο 2012 και παραδίδονται έναν χρόνο αργότερα το Φεβρουάριο και Απρίλιο του 2013 στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Οι αρμόδιοι του υπουργείου, ωστόσο, δεν έχουν ξεκαθαρίσει στο μυαλό τους τι ακριβώς θα γίνει με το έργο, αν θα ολοκληρωθεί ή όχι.

Οι μελέτες κατέδειξαν τόσο τον όγκο των έργων που πρέπει να πραγματοποιηθούν, όσο και το γεγονός ότι το ύψος του προϋπολογισμού δεν είναι επαρκές. Χαρακτηριστικό της διχογνωμίας και ασάφειας ως προς τις προθέσεις του υπουργείου είναι το εξής περιστατικό: Τον Ιούλιο του 2013 το αρμόδιο υπουργείο απαντά σε κοινοβουλευτική ερώτηση για την πορεία υλοποίησης των αλιευτικών έργων σε όλη τη χώρα.

Στους πίνακες που καταθέτει εμφανίζει το Αλιευτικό Καταφύγιο Βραχατίου ότι βρίσκεται σε φάση κατασκευής (!), αν και έχουν ολοκληρωθεί μόνον δύο μελέτες. Στα τέλη του ίδιου χρόνου, το Δεκέμβριο, δημοσιεύεται ΦΕΚ με την ΚΥΑ που περιλαμβάνει τον τουριστικό σχεδιασμό της Ελλάδας μαζί με έναν λεπτομερή χάρτη όπου αποτυπώνονται μαρίνες, αλιευτικά καταφύγια, αγκυροβόλια, ξενοδοχειακοί λιμένες που υπάρχουν ή κατασκευάζονται ή πρόκειται να κατα- σκευαστούν. Δυστυχώς, προς δυσάρεστη έκπληξη πολλών, το ΑΚΒ απουσιάζει!

Η νέα ένταξη και η αύξηση του προϋπολογισμού

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου σε αυτή τη φάση είναι η μοναδική που πιστεύει ότι το έργο μπορεί να γίνει. Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε μπει στο 2014 και οι περιφερειακές και δημοτικές εκλογές είναι προ των πυλών. Ο περιφερειάρχης Πέτρος Τατούλης εκτιμά τον κίνδυνο της υποψηφιότητας Δέδε και αποφασίζει να ανασύρει για μία ακόμη φορά την «ψηφοσυλλεκτική» ικανότητα του Αλιευτικού.

Η Περιφέρεια προχωρά σε τροποποίηση του Τεχνικού Δελτίου τον Απρίλη του 2014 και υποβολή επικαιροποιηµένων τευχών δηµοπράτησης, που αφορούν την αύξηση του Π/Υ του 1ου υποέργου, αλλά και την υποβολή συµπληρωµατικών στοιχείων ως προς τον αριθµό των εξυπηρετουµένων σκαφών. Με λίγη βοήθεια από την κεντρική διοίκηση, (μην ξεχνάμε ότι ο Πέτρος Τατούλης το 2014 κατέβηκε με την υποστήριξη της ΝΔ, η οποία ήταν τότε στην κυβέρνηση), πετυχαίνεται η τροποποίηση της ένταξης του έργου και η αύξηση του προϋπολογισμού που φτάνει τώρα στα 4.000.000 ευρώ περίπου!

Η κατασκευή του ΑΚΒ μοιάζει πιο πιθανή παρά ποτέ! Μάλιστα στα ΜΜΕ δίνεται η πληροφορία ότι τα έργα θα ξεκινήσουν μέσα στο Μάρτη του 2014. Ο Πέτρος Τατούλης θριαμβολογεί και μαζί του θριαμβολογούν και όλοι οι τοπικοί άρχοντες της περιοχής αφού με τον ένα ή τον άλλον τρόπο θεωρούν ότι συνέβαλλαν στην σωτηρία του έργου και την επικαιροποίησή του.

Το φυσικό αντικείμενο της Πράξης αφορά τέσσερα υποέργα:

1. Μελέτη - Γεωτεχνική Έρευνα σε δυο θαλάσσιες ερευνητικές γεωτρήσεις βάθους 15 µ η καθεµία καθώς και οι αναγκαίες εργαστηριακές δοκιµές.
2. Από τα στοιχεία της γεωτεχνικής έρευνας θα γίνει η Γεωτεχνική Μελέτη Θεµελίωσης και θα οριστικοποιηθεί η λιµενική µελέτη της επέκτασης του υπήνεµου µώλου του καταφυγίου.
3. Προβλέπεται η κατασκευή Έργων Βελτίωσης του αλιευτικού καταφυγίου Βραχατίου και ειδικότερα :α) Επέκταση του υπήνεµου µώλου κατά 160 µ περίπου (µαζι µε τη συναρµογή µε τον υφιστάµενο), β) ∆ιαπλάτυνση του υφιστάµενου υπήνεµου µώλου σε όλο του το µήκος κατά 1,80 µ., γ) Θωράκιση τόσο του προσήνεµου µώλου, όσο και του υπήνεµου µώλου, δ) Εκβάθυνση της λιµενολεκάνης µέχρι τα -3,50 µ., ε) Ολοκλήρωση των υφισταµένων ραµπών ανέλκυσης/καθέλκυσης των σκαφών, στ) Επιστρώσεις και εξοπλισµός ανωδοµών, η) Αγωγοί για καλώδια και για σωλήνες δικτύων τα οποία θα κατασκευαστούν µελλοντικά καθώς και φρεάτια. Μετά την ολοκλήρωση των έργων ο αριθµός των αλιευτικών σκαφών που θα µπορούν να ελλιµενίζονται στο καταφύγιο θα είναι περίπου 70. (Παρατηρούμε ότι από το φιλόδοξο σχέδιο των 230 σκαφών το 2010 φτάνουμε να μιλάμε για 70, δηλαδή το 1/3).

4. Προµήθεια Φανών Φωτοσήµανσης Η χρονική διάρκεια υλοποίησης ορίζεται έως 30 Σεπτεμβρίου 2015, ενώ οι δαπάνες του έργου θα είναι επιλέξιμες έως 31 Δεκεμβρίου 2015. Τα χρονικά όρια έχουν ήδη στενέψει ασφυκτικά…

Η δημοπράτηση, οι ενστάσεις και η ΔΙΑΤΜΗΣΗ

Οι μελέτες ολοκληρώνονται και προχωράμε με γοργούς ρυθμούς προς τη δημοπράτηση. Η προέγκριση της δημοπράτησης έρχεται μέσα στο καλοκαίρι. Τον Αύγουστο του 2014 ο τότε αντιπεριφερειάρχης Άγγελος Παπαγγελόπουλος δηλώνει πολύ ικανοποιημένος που το έργο θα ξεκινήσει και τονίζει με νόημα ότι «πρέπει να βιαστούμε για να ολοκληρωθεί το έργο έως τις 30 Οκτωβρίου 2015 για να μην έχουμε κανένα πρόβλημα με τη χρηματοδότηση»

Στην ίδια συνέντευξη ο κ. Παπαγγελόπουλος επιχειρεί να διασκεδάσει τις φήμες που διαρρεόταν τότε ότι ο βυθός είναι ασταθής και το έργο θα έχει πρόβλημα, τονίζει ότι γι’ αυτό το λόγο έγινε η αύξηση του προϋπολογισμού και εύχεται να μην υπάρξουν ενστάσεις ώστε ο ανάδοχος να εγκατασταθεί σύντομα και το έργο να ξεκινήσει άμεσα. Τον Σεπτέμβριο του 2014 γίνεται η διακήρυξη και οι ενδιαφερόμενες εταιρείες καλούνται να καταθέσουν τις προσφορές τους έως 23 Σεπτεμβρίου.

Η δημοπράτηση γίνεται, ανακηρύσσεται ανάδοχος η εταιρεία ΔΙΑΤΜΗΣΗ, αλλά η ευχή του Άγγελου Παπαγγελόπουλου πέφτει στο κενό: Γίνονται ενστάσεις και δημιουργούνται νέες καθυστερήσεις! Οι ενστάσεις, τελικώς, απορρίπτονται, αλλά θα περάσουν άλλοι 6 μήνες έως ότου φτάσουμε στην υπογραφή της σύμβασης. Στις 20 Μαΐου 2015 η εταιρεία ΔΙΑΤΜΗΣΗ, μέσω του νομίμου εκπροσώπου της κ. Κοτταρίδη και ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης, υπογράφουν την εργολαβική σύμβαση.

Με τις υπογραφές τους βάζουν τη βάση για το άνοιγμα των ασκών του Αιόλου και της πολιτικής θύελλας, λίγους μήνες αργότερα, στα νώτα του κυβερνώντος ΣΥΡΙΖΑ και του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα!

Έργο δύο χρόνων σε 4 μήνες;

Πέρα όμως από την αντιπαράθεση που προέκυψε με την εμπλοκή του υπουργού Αλέκου Φλαμπουράρη στην ανάδοχο εταιρεία ΔΙΑΤΜΗΣΗ και όλη την προεκλογική φιλολογία που αναπτύχθηκε πάνω σ’ αυτό, η ολοκλήρωση των εργασιών είχε ένα σοβαρό αντίπαλο: Το χρόνο! Το έργο σύμφωνα με τις συντηρητικότερες εκτιμήσεις χρειάζεται έναν χρόνο για να ολοκληρωθεί, αφού απαιτεί έργα μεγάλης εμβέλειας.

Με μια μικρή βόλτα ο καθένας σήμερα μπορεί να δει αυτό που καταγράφουν και οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το άρθρο: Πέρα από τα μεγάλα τσιμεντένια μπλόκ τα οποία θα ποντιστούν ΑΦΟΥ γίνουν οι εργασίες εκβάθυνσης, αυτή τη στιγμή στο χώρο δεν έχει γίνει καμία άλλη εργασία! Η προθεσμία έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου και η εταιρεία -σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες- ζήτησε παράταση, η οποία θα δοθεί για το σύνολο των έργων που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2007-2013.

Εξάλλου, λόγω μηνύσεων οι οποίες κατατέθηκαν από κατοίκους το έργο έχει σταματήσει από αρχές περίπου Αυγούστου. Η εταιρεία αναγκάστηκε να εμπλακεί σε έναν γραφειοκρατικό κυκεώνα υπογραφών και πιστοποιήσεων, ώστε να διασφαλίσει τη δυνατότητά της και να αποδείξει τη νομιμότητα του έργου. Σήμερα, εκκρεμούν ακόμα δύο υπογραφές από Υπουργεία και Περιφέρεια, ώστε το έργο να απεμπλακεί από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας και να ξεκινήσει πάλι.

Ωστόσο, ο χρόνος συνεχίζει να αποτελεί τον μεγαλύτερο αντίπαλο. Το έργο σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις επί εποχής Χρυσοχοΐδη (2011) και πριν την αύξηση εργασιών και προϋπολογισμού χρειαζόταν 20 μήνες για να ολοκληρωθεί. Η αύξηση του προϋπολογισμού στα 4 εκα- τομμύρια έγινε απαραίτητη, σύμφωνα με τις δηλώσεις των ιθυνόντων, επειδή χρειάζονται επιπλέον έργα για τη σταθεροποίηση των κατασκευών στον πυθμένα, αλλά και για την εκβάθυνση της λιμενολεκάνης.

Υποθέτουμε ότι χρειάζεται και αντίστοιχη αύξηση του χρόνου. Εγείρεται λοιπόν το εξής ερώτημα: Πώς υπογράφηκε σύμβαση για ολοκλήρωση του έργου σε 4 μήνες; Προφανώς υπογράφηκε άρον-άρον για να μην χαθεί η χρηματοδότηση του έργου και η Περιφέρεια αναγκαστεί να επιστρέψει τα χρήματα που είχαν ήδη δοθεί για τις μελέτες.

Τι μέλλει γενέσθαι

Η ΔΙΑΤΜΗΣΗ κατά πάσα πιθανότητα θα πάρει την πολυπόθητη παράταση. Ίσως 3, ίσως 4 ακόμη και 6 μήνες. Φτάνουν, όμως, για να ολοκληρωθεί το έργο; Οι εκτιμήσεις λένε όχι. Επομένως, τι; Θα βρει αυτή η οδύσσεια λιμάνι; Θα βρει Ιθάκη; Η αλήθεια είναι ότι στην παρούσα φάση κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα θετικά. Μένει να δούμε.

Ελπίζουμε πως το Λιμενικό Ταμείο Βόχας, ως κύριος του έργου, και η Περιφέρεια Πελοποννήσου, ως επιβλέπουσα αρχή, θα κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες και θα πιέσουν για την ολοκλήρωση ή την παράταση των εργασιών. Ελπίζουμε μόνο να μην καταλήξει το αλιευτικό καταφύγιο Βραχατίου από πολυπόθητο έργο σε έργο–φάντασμα, που θα αφήσει αιώνια προίκα τα τσιμεντένια μπλοκ να κρύβουν τη θέα του Κορινθιακού και να εγκλωβίζουν τη θαλασσινή αύρα. Και τότε κανένας μουσαμάς με φωτογραφίες της παραλίας δεν θα μπορεί να κρύψει το χάλι μας…