Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, θέτοντας προτεραιότητα την προστασία της ανθρώπινης ζωής, την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, την ανάπτυξη του κλάδου του θαλασσίου τουρισμού και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών τόσο για την εθνική οικονομία όσο και για τους επαγγελματίες του κλάδου, προχώρησε σε τροποποιήσεις του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που διέπει τα πλοία αναψυχής στην Ελλάδα.
Στόχος είναι η δημιουργία ενός σαφούς και οριοθετημένου πλαισίου όπου η επαγγελματική δραστηριότητα προστατεύεται και ενισχύεται με τρόπο αποτελεσματικό.
Ειδικότερα, οι αλλαγές που επήλθαν με τις διατάξεις του ν. 4504/17 αφορούν:
Α. ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΛΟΙΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
Στο πρόσωπο που θα ασκεί καθήκοντα κυβερνήτη επί των επαγγελματικών και των ιδιωτικών πλοίων αναψυχής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι κανένα πλοίο αναψυχής δεν θα πλέει χωρίς να διακυβερνάται από πρόσωπο που έχει τη σχετική γνώση, προς όφελος της ασφάλειας των επιβαινόντων. Ιδιαίτερα, προβλέφθηκαν ρητά τα προσόντα που θα πρέπει να διαθέτει ο Κυβερνήτης των ιδιωτικών πλοίων αναψυχής, ενώ ως προς τα επαγγελματικά πλοία ορίστηκε ότι η πρόσληψή του θα πραγματοποιείται πλέον μόνο από τον εκναυλωτή του πλοίου, με σκοπό την καταπολέμηση της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας,
Στην υποχρέωση των πλοίων αναψυχής να εκναυλώνονται με πλοίαρχο και πλήρωμα όχι μόνο με μοναδικό κριτήριο το ολικό τους μήκος αλλά και τη μεταφορική τους ικανότητα (άνω των δώδεκα (12) επιβατών) ενώ εισήχθη η δυνατότητα σε πλοιοκτήτες ή εφοπλιστές επαγγελματικών πλοίων αναψυχής να επιβαίνουν σε αυτά ως Κυβερνήτες, κατά τη διάρκεια που αυτά είναι ναυλωμένα.
Στην εισαγωγή σαφούς και αντικειμενικής μεθοδολογίας προσδιορισμού του αριθμού των επιβαινόντων των πλοίων αναψυχής.
Β. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑΣ
Στην αποσαφήνιση του τρόπου απόδειξης της πλήρους συμμόρφωσης των πλοίων αναψυχής υπό σημαία άλλη πλην της ελληνικής με τις αντίστοιχες απαιτήσεις που αφορούν στα πλοία με ελληνική σημαία, μέσω του εφοδιασμού τους με Πιστοποιητικό Ελέγχου Ξένου Επαγγελματικού Πλοίου Αναψυχής από Αναγνωρισμένο Οργανισμό (Νηογνώμονα).
Γ. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και μείωσης των διοικητικών διαδικασιών και διατυπώσεων, και σε συνέχεια των ήδη προβλεπομένων ηλεκτρονικών εφαρμογών όπως το ηλεκτρονικό Μητρώο τουριστικών πλοίων και η εφαρμογή για την υποβολή του ναυλοσυμφώνου ηλεκτρονικά, στην πρόβλεψη εφαρμογής για την έκδοση αδειών απόπλου και κατάπλου με ηλεκτρονικό τρόπο, στην ηλεκτρονική έγκριση θέσεων ελλιμενισμού και στην υποβολή των τελών ηλεκτρονικά.
Δ. ΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ
Στη μείωση των επιβαλλομένων προστίμων σε περιπτώσεις μη εφοδιασμού ιδιωτικών πλοίων αναψυχής υπό ελληνική σημαία ή σημαία άλλου κράτους - μέλους της Ε.Ε. με Δελτίο Κίνησης Πλοίου Αναψυχής (ΔΕ.Κ.Π.Α) ή μη ετήσιας θεώρησής του, ώστε αυτό να λειτουργεί αποτρεπτικά, αλλά και να είναι αναλογικό της παράβασης.
Ε. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΗΜΕΡΟΠΛΟΙΑ
Ως προς τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια, στην απλούστευση της διαδικασίας δραστηριοποίησής τους, σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες των χρηστών τους. Συγκεκριμένα ορίστηκε ότι η χορήγηση έγκρισης διενέργειας ταξιδιών απαιτείται μόνο στην περίπτωση επιβίβασης επιβατών από ενδιάμεσους λιμένες, από την αρμόδια Λιμενική Αρχή, ενώ εισήχθη η δυνατότητα διενέργειας θαλάσσιου ταξιδιού μονής διαδρομής, εφόσον δεν παραβλάπτεται η λειτουργία των δρομολογιακών γραμμών, μετά από σχετική έγκριση.
ΣΤ. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΝΑΥΛΩΣΕΩΝ
Τέλος, οι νέες ρυθμίσεις εστιάζουν ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση του φαινομένου των παράνομων ναυλώσεων που διενεργούνται είτε από ιδιωτικά πλοία αναψυχής είτε από πλοία αναψυχής που έχουν χαρακτηριστεί επαγγελματικά σύμφωνα με το δίκαιο άλλης χώρας, και δραστηριοποιούνται παράνομα στη χώρα μας. Η διενέργεια παράνομων ναυλώσεων και η παράνομη απο/επιβίβαση επιβατών στην Ελλάδα από μη αδειοδοτημένα για το σκοπό αυτό πλοία, επιφέρει ζημία στο θαλάσσιο τουρισμό, αθέμιτο ανταγωνισμό στα νομίμως δραστηριοποιούμενα επαγγελματικά σκάφη ανεξαρτήτως σημαίας και αποτελεί μάστιγα για τον επαγγελματία του κλάδου της θαλάσσια αναψυχής. Όμως, πέραν των ανωτέρω, πρωτίστως θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την προστασία της ανθρώπινης ζωής ενώ παράλληλα προκαλεί ζημιογόνα αποτελέσματα στην εθνική οικονομία, καθώς δεν αποδίδονται οι προβλεπόμενοι φόροι στο ελληνικό δημόσιο.
Στο πλαίσιο αντιμετώπισης του φαινομένου αυτού εντάχθηκε και η προηγούμενη τροποποίηση των διατάξεων του ν. 4256/2014, τον Αύγουστο του 2017, σύμφωνα με την οποία στο πλοίο αναψυχής που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και εκναυλώνεται κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 4256/2014, επιβάλλεται απαγόρευση απόπλου από τη Λιμενική Αρχή που βεβαιώνει την παράβαση, η οποία δύναται να αρθεί, μόνο με την πληρωμή του προστίμου ή μόνο με την κατάθεση στη Λιμενική Αρχή εγγυητικής επιστολής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εντός της θερινής περιόδου του 2017, οι έλεγχοι των Λιμενικών Αρχών εντάθηκαν ιδιαίτερα και εστίασαν στην καταπολέμηση του εν λόγω φαινομένου, με αποτέλεσμα να διαπιστωθούν 42 περιπτώσεις παράνομων ναυλώσεων, για τις 29 εκ των οποίων έχει ολοκληρωθεί η διοικητική διαδικασία επιβολής κυρώσεων, με ύψος επιβληθέντων χρηματικών προστίμων 882.000 ευρώ ενώ εκκρεμεί η έκδοση αποφάσεων των υπολοίπων βεβαιωμένων παραβάσεων ανεβάζοντας το ποσό άνω του ενός εκ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι από τις ως άνω 42 περιπτώσεις, οι 5 αφορούν πλοία υπό ελληνική σημαία, οι 24 πλοία υπό σημαία άλλου κράτους - μέλους της Ε.Ε. εκτός της Ελλάδας και οι 13 πλοία υπό σημαία κράτους εκτός της Ε.Ε. Η πλειοψηφία των ως άνω περιπτώσεων (29 περιπτώσεις πλοίων υπό σημαία κράτους μέλους της Ε.Ε.) επέλεξε την παράνομη δραστηριότητα καθόσον για τα πλοία αυτά η πλοιοκτησία τους είχε δυνατότατα έκδοσης άδειας επαγγελματικού πλοίου αναψυχής και δεν το έπραξε.
Ενδιαφέρον αποτελεί το ύψος του ποσού των ναυλοσυμφώνων αυτών των ναυλώσεων, που είναι της τάξης χιλιάδων ευρώ εβδομαδιαίως, για τα οποία δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα προσδιορισμού, πόσο μάλλον καταβολής στο Ελληνικό Δημόσιο των αναλογούντων φόρων. Το γεγονός αυτό δεν εστιάζεται σε απλή αδυναμία του Ελληνικού Δημοσίου αλλά στο γεγονός προσδιορισμού της φορολογητέας ύλης και της αντίστοιχης υποχρέωσης.
Το Υ.ΝΑ.Ν.Π. δεν στοχεύει στην επιβολή προστίμων αλλά στην προσέλκυση και ένταξη αυτών των πλοίων στις διατάξεις του ν. 4256/2014 και στην έκδοση επαγγελματικών αδειών. Εκτιμάται ότι υπάρχει έλλειμμα πληροφόρησης των ενδιαφερομένων και σε κάποιες περιπτώσεις παραπληροφόρηση ώστε να διαχέεται η λανθασμένη εντύπωση ότι η δραστηριοποίηση σκαφών αναψυχής στην Ελλάδα είναι μη συμφέρουσα.
Ζ. ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΝΑΥΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ
Με τις διατάξεις του ν. 4504/2017 λήφθηκε μέριμνα για την απαγόρευση ολικής ναύλωσης των ιδιωτικών πλοίων αναψυχής και την με οποιονδήποτε τρόπο διαφήμιση, σε οποιαδήποτε χώρα, της εκμετάλλευσής τους στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως της σημαίας του πλοίου. Επιπλέον, αποσαφηνίστηκε η έννοια της επαγγελματικής δραστηριοποίησης των πλοίων αναψυχής που έχουν χαρακτηριστεί επαγγελματικά σύμφωνα με το δίκαιο άλλης χώρας, διευκρινίζοντας ότι αυτή αφορά στη διενέργεια ταξιδιών όταν ο τόπος επιβίβασης και αποβίβασης των επιβατών βρίσκεται στην αλλοδαπή. Σε κάθε άλλη περίπτωση, τα πλοία αντιμετωπίζονται από τις Ελληνικές Αρχές ως ιδιωτικά πλοία και υποχρεούνται να είναι εφοδιασμένα με ΔΕ.Κ.Π.Α. ή Transit Log. Με την εν λόγω ρύθμιση εξασφαλίζεται η ενιαία αντιμετώπιση αυτής της κατηγορίας πλοίων από τις Λιμενικές, Φορολογικές και Τελωνειακές Αρχές, η καταπολέμηση πρακτικών που θίγουν το θεμιτό ανταγωνισμό, η διασφάλιση της ασφαλούς ναυσιπλοΐας και η ενίσχυση των δημοσιονομικών εσόδων του κράτους.
Ανοίγοντας τις εργασίες της Ημερίδας ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Παναγιώτης Κουρουμπλής δήλωσε:
« Είναι μια πρωτόγνωρη πρωτοβουλία που στοχεύει στο να καταδειχθούν, με βάση την ψήφιση του νόμου ενδεχόμενα ζητήματα που χρήζουν διευκρινίσεων. Να σας πω ότι η εντολή που έχουμε δώσει στις υπηρεσίες και στους συνεργάτες μας είναι ότι μέχρι το τέλος του μήνα θα πρέπει να κυρωθούν τα σχέδια υπουργικών αποφάσεων που εμπεριέχονται στο νόμο γιατί έχουμε δεσμευτεί και στο νόμο ότι αυτά θα υλοποιηθούν σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Μέχρι του τέλους Ιανουαρίου η εντολή είναι να ετοιμαστούν τα σχέδια των διαταγμάτων. Έτσι, μετά την τόσο εκτεταμένη διαβούλευση πριν από την ψήφιση του νόμου αυτού, του 4504/2017, σήμερα συζητάμε εκ νέου, ώστε όλοι οι συνεργάτες του Υπουργείου και οι υπηρεσιακοί παράγοντες να καταγράψουν τα ερωτήματα και τις απορίες, να δώσουν απαντήσεις διευκρινιστικές, ώστε να ετοιμαστεί το απαραίτητο υλικό που θα συμπεριληφθεί στις υπουργικές αποφάσεις και στα διατάγματα. Σας ευχαριστώ γιατί είστε σήμερα εδώ και αυτό δείχνει το δικό σας ενδιαφέρον στην κοινή προσπάθεια να αλλάξουμε σειρά πραγμάτων, για να στηρίξουμε ακόμα περισσότερο την τουριστική βιομηχανία της χώρας.
Τονίζω πάλι, δεν έχει ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο στο παρελθόν, για έναν νόμο που έχει ψηφιστεί, δηλαδή νέα διαβούλευση εν όψει της έκδοσης των κανονιστικών πράξεων. Θα σας ακούσουμε με πολλή προσοχή, ώστε αν υπάρχουν σημεία που δεν έχουν διευκρινιστεί να ερμηνευτούν στις υπουργικές αποφάσεις. Δεν θέλουμε γκρίζες ζώνες στο νόμο αυτό.»
