Ελληνικών συμφερόντων είναι όχι μόνον ο μεγαλύτερος εμπορικός στόλος στον κόσμο αλλά και ο τρίτος μεγαλύτερος στόλος mega yachts και συγκεκριμένα θαλαμηγών μήκους άνω των 40 μέτρων. Επιπλέον, οι ελληνικές θάλασσες είναι ο τέταρτος δημοφιλέστερος προορισμός των mega yachts παγκοσμίως, με άνω των 100 σκαφών μέσου μήκους 50 μέτρων να είναι παρόντα σε απόσταση δύο μιλίων από τις ελληνικές ακτές κάθε εβδομάδα του καλοκαιριού.
Ακόμα και για τους μυημένους στον χώρο του υπερπολυτελούς yachting τα μεγέθη αυτά, που αποκαλύπτουν δύο τελευταίες έρευνες της Knightfrank και του Bloomberg, συνιστούν έκπληξη, καθώς όπως προκύπτει μαζί με τον τουρισμό καλπάζει τα τελευταία έτη και αυτή η δραστηριότητα. Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, πως στην Ελλάδα φέτος τον χειμώνα θα παραμείνουν ελλιμενισμένα για επισκευές και ετήσιες συντηρήσεις δεκάδες από αυτά, ενώ ήδη τα ελληνικά ναυπηγεία έχουν αποκτήσει όχι μόνον τεχνογνωσία επισκευών αλλά και ναυπήγησης τέτοιων σκαφών εκ του μηδενός. Ηδη, στις παγκόσμιες κατατάξεις με τα μεγαλύτερα yachts του κόσμου φιγουράρουν αρκετά σκάφη ελληνικής ναυπήγησης είτε πρόκειται για τα «Atlantis I» και «Atlantis ΙΙ» που βγήκαν από τις σκάρες των ναυπηγείων Σκαραμαγκά επί εποχής ιδιοκτησίας Σταύρου Νιάρχου στις αρχές της δεκαετίας του 1970 είτε πρόκειται για το 85 μέτρων «O’Ptasia» που έπεσε στον νερό φέτος από ναυπηγεία στο Πέραμα συμφερόντων της ελληνικής εταιρείας Golden Yachts. Σκαριά εκατοντάδων εκατομμυρίων για μεγάλα «πορτοφόλια» που επιλέγουν το Αιγαίο και το Ιόνιο.
Την ίδια ώρα, όμως, μια ολόκληρη βιομηχανία κατασκευαστών, προμηθευτών, πληρωμάτων, μεσιτών αλλά και διαχειριστών έχει ανδρωθεί στη χώρα υποσχόμενη δραστηριότητα υψηλής προστιθέμενη αξίας για την εθνική οικονομία και υπηρεσίες υψηλής στάθμης για ορισμένους από τους απαιτητικότερους ανθρώπους του κόσμου. Είτε αυτοί είναι οι ιδιοκτήτες των mega yachts είτε είναι εκείνοι που απλώς τα ναυλώνουν για να κάνουν τις διακοπές τους,
Η Knightfrank, ένας από τους κορυφαίους συμβούλους διαχείρισης περιουσίας ιδιωτών υψηλού εισοδήματος στην ετήσια έκθεσή της «The Wealth Report – 2018», αφιερώνει ένα τμήμα της στην καταγραφή των mega yachts ως περιουσιακών στοιχείων ανά εθνικότητα και ανά μέγεθος. Θέτοντας ως κατώφλι σκάφη τουλάχιστον 30 μέτρων και χρησιμοποιώντας τη βάση δεδομένων της ειδικευμένης εταιρείας Superyacht IQ, διαπιστώνει την ύπαρξη 4.795 τέτοιων yachts παγκοσμίως. Ανεβάζοντας τον πήχυ λίγο υψηλότερα, στις θαλαμηγούς 40 μέτρων και άνω, κατατάσσει την Ελλάδα ως την τρίτη μεγαλύτερη χώρα ιδιοκτησίας σε απόλυτο αριθμό σκαφών μετά τη δεύτερη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες που βρίσκονται στην πρώτη θέση. Το μέσο ελληνικών συμφερόντων mega yacht έχει μήκος 50 μέτρα και εκτόπισμα 598 τόνους ολικής χωρητικότητας (gt). To πλήθος των ελληνικής ιδιοκτησίας ή συμφερόντων τέτοιων θαλαμηγών, ανέρχεται στις 107. Επεται της χώρας μας το Ηνωμένο Βασίλειο με 96 θαλαμηγούς και η Σαουδική Αραβία με 54, αλλά πολύ μεγαλύτερα μήκη και εκτοπίσματα. Αμερικανικών συμφερόντων είναι 407 mega yachts και ρωσικών 168 με το μέσο μήκος τους στα 52 και 59 μέτρα αντιστοίχως.
Σε ελληνικά νερά
Τα περισσότερα από αυτά, ειδικά τα ελληνικά αλλά και τα προερχόμενα από τις χώρες του Κόλπου συχνάζουν στα ελληνικά νερά. Και μάλιστα οι ελληνικές θάλασσες είναι οι τέταρτες πιο πολυσύχναστες από mega yachts διεθνώς έπειτα από αυτές των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας και της Ιταλίας. Το στοιχείο αυτό εντόπισε το Bloomberg, που χρησιμοποιώντας το σύστημα εντοπισμού θέσεων (AIS) που τα περισσότερα εξ αυτών έχουν ενεργοποιημένο, βρήκε πως στην Ελλάδα σε τυχαίες περιόδους του καλοκαιριού, βρίσκονται τουλάχιστον εκατό θαλαμηγοί μέσου μήκους 51,7 μέτρων σε απόσταση δύο μιλίων από τις ακτές έναντι 200 στην Ιταλία, 147 στη Γαλλία και 143 στις ΗΠΑ. Μετά την τέταρτη θέση της Ελλάδας έπονται με μικρή διαφορά η Ισπανία και με μεγαλύτερη η Κροατία και το Μονακό.
Μια ελληνική επίδοση που –όπως και η πλοιοκτησία– περνά συχνά απαρατήρητη παρά τις μεγάλες ευκαιρίες που δημιουργούνται για τη ναυπηγική, υποστηρικτική και διαχειριστική δραστηριότητα. Η παρουσία τέτοιων μεγάλων θαλαμηγών συμπαρασύρει ασφαλώς ως τάση και μικρότερα σκάφη και ιδιοκτήτες, κάτι που είναι πλέον εμφανές όχι μόνον τους καλοκαιρινούς μήνες με τη φυσική παρουσία χιλιάδων θαλαμηγών, αλλά και από τη μεγάλη ανάπτυξη των μαρινών και κυρίως το επενδυτικό ενδιαφέρον για πολλές εξ αυτών που τελούν υπό παραχώρηση, προεξάρχουσας της επικείμενης ιδιωτικοποίησης του Αλίμου.
Το πρότζεκτ GY95. Πρόκειται για την εντυπωσιακή θαλαμηγό, μήκους 95 μέτρων, που ναυπηγείται αυτή την περίοδο στο Πέραμα από την Golden Yachts.
Θαλαμηγός 95 μέτρων «χτίζεται» στο Πέραμα
Μπορεί ο ελληνικός χειμώνας να είναι προ των πυλών, αλλά στο Πέραμα, στα ναυπηγεία της ελληνικής εταιρείας Golden Yachts, οι εργάτες μετάλλου έχουν αρχίσει να χτίζουν το μεγαλύτερο mega yacht που έχει ναυπηγηθεί εκεί. Πρόκειται για μια θαλαμηγό 95 μέτρων, η κατασκευή της οποίας ξεκίνησε πριν από λίγους μήνες και είναι το πιο φιλόδοξο μέχρι στιγμής project γνωστό στους εργαζομένους και στην εταιρεία ως GY95.
Ηδη, η αμιγώς ελληνικών συμφερόντων Golden Yachts, έχει ναυπηγήσει ή μετασκευάσει ολικώς 14 θαλαμηγούς. Μεταξύ αυτών και το «O’Ptasia» που έπεσε στο νερό τον Απρίλιο και ολοκλήρωσε επιτυχώς τις δοκιμές του στη θάλασσα νωρίτερα το καλοκαίρι. Με μήκος 85 μέτρων και μέγιστο πλάτος 13,8 μέτρα και δυνατότητα πλεύσης με ταχύτητα 20 κόμβων που του παρέχει ένα ζεύγος κινητήρων Caterpillar 3516C των 3.386 ίππων παραμένει, μέχρι να καθελκυστεί το υπό κατασκευήν αδελφό του yacht, το μεγαλύτερο του στόλου της Golden Yachts. Κοιτώντας το κάποιος δύσκολα θα πίστευε πως ένα τόσο επιβλητικό σκαρί προέρχεται από ελληνικά ναυπηγεία. Και όμως, η Golden Yachts όχι μόνον χτίζει ήδη ένα μεγαλύτερο αλλά έχει σχέδια και για θαλαμηγούς άνω των 100 μέτρων στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Το «βιογραφικό»
Η εταιρεία που ιδρύθηκε πριν από δύο δεκαετίες ειδικεύεται στην κατασκευή πολυτελών σκαφών αναψυχής από 28 έως 85 μέτρα και συνεργάζεται με τις καλύτερες επιχειρήσεις και υπεργολάβους τόσο στη χώρα όσο και στην Ευρώπη. Αποδεδειγμένα μπορεί να κατασκευάσει ένα ευρύ φάσμα yacht προσαρμοσμένων στις μοναδικές απαιτήσεις κάθε πελάτη. Αρχισε τις δραστηριότητές της το 1996 με την παροχή συμβουλών και την εποπτεία της κατασκευής του «O’pari» στην ιταλική Intermarine SpA. Το 1998, ανέλαβε την ολική ανακατασκευή του yacht «O’rea». Το επόμενο έργο ήταν η ανακατασκευή του 85 μέτρων «O’mega» στην Κίνα και ο τελικός εξοπλισμός του πραγματοποιήθηκε στα ναυπηγεία της στην Ελλάδα. Το 2000 ανέλαβε την ανακαίνιση ενός Baglietto ανοικτού 33 μέτρων, του «O’asiS», την αναμόρφωση των καταστρωμάτων του «O’rion», την εποπτεία του έργου του «O’ceanos» στο ναυπηγείο της Mondo Marine και την κατασκευή τριών yacht στην κατηγορία των 52 μέτρων.
Τα τελευταία πέντε χρόνια η Golden Yachts ανέλαβε την ολική κατασκευή των «O’pati» (39,5 μέτρων), «O’pari 3» (72 μέτρων) και «O’mathilde» (57 μέτρων) αλλά και του προαναφερθέντος 85μετρου «O’Ptasia». Η στρατηγική της πλέον, σύμφωνα με κύκλους της διοίκησης, εστιάζεται σε υπερσύγχρονα πολυτελή σπορ σκάφη αναψυχής από 60 έως 110 μέτρα. Πολλά από τα mega yacht που έχει κτίσει παραμένουν στην ιδιοκτησία της, καθώς εξαρχής προορίζονταν για εκμετάλλευση μέσω ναυλώσεων. Αλλα πουλήθηκαν. Ομως, ο όμιλος έχει αναπτύξει μέσω χωριστής εταιρικής οντότητας και δραστηριότητα στην επάνδρωση και διαχείριση mega yachts, έχοντας πλέον καταστεί υπολογίσιμη ναυπηγική και διαχειριστική δύναμη στη Μεσόγειο κόντρα στους πολύπειρους Ιταλούς και Γάλλους αλλά και στους ανταγωνιστικούς Τούρκους.
Η «χρυσή» αρμάδα των 77 δισ. δολαρίων
Αθροιστικά τα 25 πιο ακριβά super yachts αξίζουν περισσότερα από 7,5 δισ. δολάρια εκτιμά η VesselsValue, συμβουλευτική εταιρεία που παρακολουθεί και αποτιμά τις αξίες του παγκόσμιου στόλου των εμπορικών πλοίων και πλέον και των μεγάλων πλοίων αναψυχής. Η βάση δεδομένων της περιλαμβάνει 6.245 super yachts, την αθροιστική αξία των οποίων υπολογίζει στα 77,3 δισ. δολάρια.
Οι έχοντες την κατάλληλη οικονομική επιφάνεια αγόρασαν ή παρήγγειλαν σε ναυπηγεία 300 super yachts κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2018 έναντι 250 ολόκληρο το 2017. Η αθροιστική αξία των super yachts που πωλήθηκαν πέρυσι ήταν 2,9 δισ. δολάρια, δηλαδή άνοδος κατά 21% από το 2016, σύμφωνα με τη Superyacht Intelligence Agency. Ο λόγος για θαλαμηγούς που ως επί το πλείστον έχουν μήκος πάνω από 100 μέτρα, κοστίζουν δεκάδες ή και εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια αλλά, συχνά, και δεκάδες εκατομμύρια ετησίως για να συντηρηθούν, ελλιμενιστούν και εφοδιαστούν με καύσιμα.
Τροχοπέδη η κρίση
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν προ ημερών Reuters και Bloomberg, μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, η αγορά των super yachts υποχώρησε κατά 90%. Ως αποτέλεσμα τα ναυπηγεία που κατασκευάζουν τέτοια σκάφη μειώθηκαν σχεδόν στο μισό. Δέκα χρόνια μετά η αγορά όχι μόνον έχει ανακάμψει αλλά κοιτά και νέα ιστορικά υψηλά. «Υπολογίζουμε πως ο αριθμός των πολύ πλουσίων ατόμων που δίνουν κατεύθυνση στην αγορά είναι μεταξύ 1.500 και 2.000», λέει στο Bloomberg ο Ουίλιαμ Μάτιεσον, διευθυντής στη Superyacht Group. «Την τάση διαμορφώνουν εκείνοι που θα αγοράσουν ένα σκάφος, θα το πουλήσουν αργότερα στην αγορά μεταχειρισμένων και στη συνέχεια θα αγοράσουν ένα μεγαλύτερο σκάφος», προσθέτει.
Το ακριβότερο super yacht στον κόσμο ανήκει, σύμφωνα με τη VesselsValue, στον Αλισέρ Ουσμάνοφ από το Ουζμπεκιστάν, ονομάζεται «Dilbar», έχει μήκος 156,07 μέτρα, ναυπηγήθηκε το 2016 και το κόστος του είχε ανέλθει στα 594 εκατ. δολάρια. Ακολουθεί αυτό του σουλτάνου του Ομάν, με εκτιμώμενο κόστος ναυπήγησης 518 εκατ. δολάρια. Ομως, όσο παλιώνουν αυτές οι θαλαμηγοί τόσο αυξάνεται το κόστος συντήρησής τους και τόσο μειώνεται η αξία μεταπώλησής τους. Αλλά αυτό δεν φαίνεται να πειράζει κανέναν από όλους εκείνους που δεν διστάζουν να παραγγείλουν σε ναυπηγεία σκάφη έναντι εκατοντάδων εκατομμυρίων. Ο κανόνας, πάντως, θέλει το ετήσιο κόστος λειτουργίας ενός super yacht να προσεγγίζει το 10% του κόστους αγοράς του.