Τέλος τουριστικής σεζόν, αρχή επώδυνης εργασιακής αναζήτησης για δεκάδες χιλιάδες εποχικούς εργαζομένους, κυρίως νέους σε ηλικία. Παρά την επιμήκυνση της ελληνικής τουριστικής περιόδου, η ώρα της απόλυσης έφτασε για πλήθος εργαζομένων σε τουρισμό και επισιτισμό. Ηδη οι δείκτες της ανεργίας «τσιμπάνε» προς τα πάνω. Από τον Αύγουστο οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 14.033 άτομα, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ τον τελευταίο μήνα του θέρους αναζητούσαν εργασία 841.481 άτομα, έναντι 827.854 τον Ιούλιο (πρόκειται για το πιο πρόσφατα στοιχεία). Το σύστημα «Εργάνη» κατέγραψε πως η μισθωτή απασχόληση στον κλάδο της εστίασης μειώθηκε ήδη τον Αύγουστο κατά 6.547 θέσεις εργασίας, ενώ και στα καταλύματα υπήρχε μείωση κατά 3.560 θέσεις.
«Κουραστικό καλοκαίρι»
«Πέρασα ένα δύσκολο και κουραστικό καλοκαίρι, χωρίς να καταφέρω να βάλω αρκετά χρήματα στην άκρη. Δυστυχώς, οι μισθοί έχουν συμπιεστεί πολύ και ο χειμώνας αναμένεται βαρύς από όλες τις απόψεις», λέει στην «Κ» η Λένα, που δούλεψε σε ξενοδοχείο στην Πάρο και επέστρεψε στην Αθήνα στα τέλη Σεπτεμβρίου. «Αρχίζει τώρα η αναζήτηση για δουλειά σε κάποιο μαγαζί, αλλά τα πράγματα είναι δύσκολα. Το καλό στη δική μου περίπτωση ήταν πως συμπλήρωσα τα 100 ένσημα και μπορώ να πάρω για τρεις μήνες επίδομα ανεργίας», συμπληρώνει. Βεβαίως το επίδομα ανεργίας των 360 ευρώ (ή των 270 ευρώ για όσους είχαν μισθό κάτω των 315 ευρώ) δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες. Κι όμως για πολλούς εποχικούς εργαζομένους στον τουρισμό το επίδομα ανεργίας είναι άπιαστο όνειρο...
Ο αριθμός των 100 ενσήμων στους τελευταίους 14 μήνες είναι ο μαγικός αριθμός για να μπορεί ένας εργαζόμενος του κλάδου να πάρει επίδομα ανεργίας. Δεν είναι εύκολο βέβαια, καθώς απαιτεί εργασία τεσσάρων μηνών και βεβαίως απόδοση όλων των ενσήμων από τον εργοδότη (κάτι που μπορεί να αποδειχθεί... δυσκολότερο). Εργαζόμενοι στον ΟΑΕΔ μας έλεγαν πως υπάρχουν πολλές καταγγελίες από εργαζομένους ότι δεν παίρνουν κανονικά τα ένσημα. «Υπάρχει και κάτι άλλο. Πολλές καρτέλες έχουν ακριβώς 100 ένσημα, ούτε ένα παραπάνω. Είναι φανερό πως υπάρχει μια συμφωνία με τον εργοδότη να κολλήσει 100 ένσημα και οι υπόλοιπες ημέρες να είναι μαύρες, δηλαδή αδήλωτη εργασία», μας λέει έμπειρος υπάλληλος του ΟΑΕΔ. Ο εργαζόμενος χρειάζεται πλέον 150 ένσημα, έξι μήνες πλήρους εργασίας, για να δικαιούται εξάμηνο επίδομα ανεργίας και να καλύψει έτσι όλο το έτος. Εχει θεσπιστεί και το εποχικό επίδομα των περίπου 450 ευρώ, το οποίο όμως συμψηφίζεται με το επίδομα ανεργίας και στην πραγματικότητα αφορά μόνο τους νεοεισερχόμενους.
«Οταν τελειώσει το επίδομα ανεργίας, γίνεται κακός χαμός. Ετσι κι αλλιώς για τον πολύ κόσμο ο χειμώνας βγαίνει πολύ δύσκολα. Καθώς το επίδομα δίνεται με καθυστέρηση, το τρίμηνο τελειώνει τον Φεβρουάριο. Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο οι εργαζόμενοι στον κλάδο αγκομαχούν. Πολλές οικογένειες δεν βγαίνουν, καταχρεώνονται, όπως για παράδειγμα στα φροντιστήρια των παιδιών», λέει στην «Κ» η Ελσα Υφαντή, μέλος του Δ.Σ. του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Πάργας. «Ενα από τα κόλπα που χρησιμοποιούνται είναι η πρόσληψη με μειωμένο ωράριο, π.χ. τεσσάρων ωρών, για εργασία οκτάωρη ή και ακόμα περισσότερο. Στην περίπτωση αυτή δηλώνεται αμοιβή 380 ευρώ, τα οποία κατατίθενται στην τράπεζα και τα υπόλοιπα δίνονται μαύρα. Καθώς υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στις πληρωμές, όταν καταβληθεί το επίδομα Χριστουγέννων και το επίδομα αδείας ο εργοδότης τα αφαιρεί από το ποσό που χρωστάει! Δεν είχαμε πει πως θα πάρεις και δώρο, λέει στον εργαζόμενο», καταγγέλλει η κ. Υφαντή.
Εργαζόμενοι στον κλάδο αφηγούνται ιστορίες που μοιάζουν απίθανες, αλλά δεν είναι. Μικρή ξενοδοχειακή μονάδα προσέλαβε δύο γυναίκες ως καθαρίστριες, για να δικαιολογήσει το τετράωρο, αλλά τις απασχολούσε για 12-13 ώρες σε πολλές άσχετες δουλειές: από το να κάνουν πρωινά, να τακτοποιούν τα δωμάτια, μέχρι να σερβίρουν στο μπαρ! Σε άλλη περίπτωση προσελήφθη εργαζόμενος σε ξενοδοχείο, με σύμβαση... θαλαμηπόλου, που προβλέπεται σε σκάφος. Το γεγονός πως το ξενοδοχείο είναι δίπλα στη θάλασσα μάλλον δεν είναι επαρκής λόγος...
«Παρακαλάς για να πάρεις το μηνιάτικο. Σε ορισμένες περιπτώσεις ντόπιοι εργαζόμενοι δεν επιμένουν να πάρουν τα οφειλόμενα, με το σκεπτικό πως αφού μου χρωστάει, θα με πάρει και του χρόνου!», μας λέει εργαζόμενη από τη Λευκάδα, που κρατά την ανωνυμία της. «Τους εργοδότες που τηρούν τα νόμιμα τους αποκαλούμε μεταξύ μας “μονάχους μονάχους”, με την έννοια πως είναι σπάνιο και προστατευόμενο είδος», συμπληρώνει.
«Αθλιες συνθήκες»
«Το τέλος της σεζόν είναι μια αφετηρία δύσκολων μηνών για τους εποχικούς του κλάδου. Προ μνημονίων μπορούσαν να πάρουν επίδομα ανεργίας μέχρι την επόμενη τουριστική περίοδο. Τώρα ένα τρίμηνο το πολύ. Κι αυτό, ενώ κολύμπησαν στο πέλαγος της παραβατικότητας. Υπήρχε επιχείρηση 24ωρης λειτουργίας, που δήλωνε πέντε εργαζομένους δίωρης απασχόλησης! Δεν είναι λίγα τα νέα παιδιά που γυρίζουν πίσω στην Αθήνα από τα νησιά στη μέση της περιόδου, γιατί οι συνθήκες είναι άθλιες. Σε κάποιον χρειάστηκε να στείλουμε λεφτά για το εισιτήριο, γιατί δεν είχε πληρωθεί καθόλου», λέει στην «Κ» ο Μανώλης Καμηλάκης, μέλος του Δ.Σ. του Συνδικάτου Τουρισμού και Επισιτισμού Αττικής. Το «τουριστικό θαύμα» έχει και γκρίζες πλευρές...